Haki za Wanawake kati ya Mikataba ya Kimataifa na uasili wa sheria ya Kiislamu

Tafakari kuhusu Mkataba wa Kutokomeza Aina Zote za Ubaguzi dhidi ya Wanawake (CEDAW)

Makala hii imewasilishwa kwa:

Kongamano la Kutokomeza Aina Zote za Ubaguzi dhidi ya Wanawake na Sheria za Kiislamu

Lililofanyika Doha, nchini Qatar

 tarehe 19 hadi 20 Novemba 2012

Kuandaa Kamati ya Kitaifa ya Haki za Binadamu na Baraza Kuu la Masuala ya Familia nchini Qatar

Imewasilishwa na:

Ahmed Mamdouh Saad

Katibu wa Fatwa, na Mkurugenzi wa Idara ya Utafiti wa Sharia katika Dar Al-Iftaa ya Misri

Kwa jina la Mwenyezi Mungu, Mwingi wa Rehema mwenye kurehemu

Sifa zote njema anastahiki Mwenyezi Mungu, Mola Mlezi wa walimwengu wote, na sala na amani zimshukie Mtume aliyetumwa ili awe rehema kwa walimwengu wote, na juu ya jamaa zake, Maswahaba zake na wafuasi wake.

Baina ya Sharia ya Kiislamu na mikataba ya kimataifa:

Mwenye kutafakari juu ya msimamo wa Sharia ya Kiislamu na mikataba ya kimataifa katika kushughulikia suala la haki za wanawake ataona kwamba yameegemezwa juu ya kanuni moja: kanuni ya utunzaji wa haki za binadamu, lakini pamoja na hayo urejeleo ni tofauti katika kila moja; Sheria inatokana na ufunuo (Wahii), na kwamba mtawala ni Mwenyezi Mungu, na kwamba: {Haiwi kwa Muumini mwanamume wala Muumini mwanamke kuwa na khiari katika jambo, Mwenyezi Mungu na Mtume wake wanapo kata shauri katika jambo lao.} [Al-Ahzab:36], Wakati mikataba ya kimataifa ya kikatiba haizingatii sana suala la dini, na inategemea mtazamo wa kilimwengu wa ulimwengu na maisha.

Pengine moja ya mikataba muhimu ya kimataifa inayohusiana na wanawake na haki zao ni Mkataba wa Kutokomeza Aina Zote za Ubaguzi dhidi ya Wanawake (CEDAW):

"Mkataba wa kutokomeza aina zote za ubaguzi dhidi ya wanawake".

Chimbuko la mkataba huu ni kwamba Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa lilipitisha mwaka 1967 BK Azimio la Kutokomeza Ubaguzi dhidi ya Wanawake, lakini Azimio hili halikuwa la kisheria, ndipo Kamati ya Kituo cha Wanawake katika Umoja wa ikaanza kutafuta maoni ya nchi wanachama kuhusu muundo na maudhui ya chombo cha kimataifa kuhusu haki za wanawake, katika mwaka wa 1972 BK. Kamati iliyopewa jukumu la kuandaa matini ya mkataba ilikamilisha kazi yake mnamo 1979. Mkataba huo ulipitishwa na kuwasilishwa kwa ajili ya kutiwa saini na azimio la Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa la tarehe 18 Desemba 1979, na tarehe yake ya kuanza kutumika ilianza Septemba 3, 1981.

Inaundwa na vifungu thelathini vinavyohusiana na usawa katika haki kati ya wanawake na wanaume katika nyanja zote; kisiasa, kiuchumi, kijamii, kitamaduni, kiraia na kisheria, na hali ya lazima ya hati hii katika haki ya nchi kuidhinisha.

Kinachothibitisha yale niliyoyasema juu ya ukweli kwamba mkataba huo ni kama mikataba mingine, umeegemezwa juu ya falsafa ambayo ni tofauti na Sharia na haizingatii dini yoyote katika vifungu vyake, ni yale yaliyoelezwa katika kifungu cha 2 kwamba vyama vya serikali vinajitolea "kuchukua hatua zote zinazofaa, ikiwa ni pamoja na sheria, kurekebisha au kukomesha sheria, kanuni, mila na desturi zilizopo zinazojumuisha ubaguzi dhidi ya wanawake." Dhana ya kutokomeza ubaguzi ni usawa kabisa, na kifungu hiki ni moja ya vifungu hatari zaidi katika mkataba; kwa sababu kina maana ya kutojumuisha uhalalishaji wowote unaotegemea matini ya kisheria ambayo yanapanga kwa wanawake kanuni tofauti na ile inayowapangia wanaume; kama ilivyo katika baadhi ya hukumu za mirathi, adhabu, vyeti, na kadhalika, na kwamba urejeleo katika masuala hayo ni kwa vifungu vya mkataba huo tu.

Maana ya usawa kati ya wanaume na wanawake:

Na tukisema: Uislamu umeleta kanuni ya usawa kati ya wanaume na wanawake, lakini usawa huu sio usawa unaotajwa katika mikataba hii; Uislamu unamwona mwanamke kuwa ametokana na mwanamume; ndio ni asili yake na msingi wa uwepo wake, kama ambavyo mwanamume ndiye ni mzizi wake na msingi wa uwepo wake, na uhusiano kati ya mwanamume na mwanamke ni uhusiano wa kukamilishana na sio uhusiano wa kupingana - kama vile sio uhusiano wa ulinganifu;- hakuna jamii ya kawaida inayoweza kuwepo na kuendeleza kwa msingi wa umoja wa jinsia, bali wanaume na wanawake lazima wawepo pamoja; ili kujenga ulimwengu huu.

Na Mola Mlezi, aliyetukuka ametueleza juu ya umoja wa asili ya uumbaji kati ya wanaume na wanawake akisema katika Qur`ani: {Enyi watu! Mcheni Mola wenu Mlezi aliye kuumbeni kutokana na nafsi moja, na akamuumba mkewe kutoka nafsi ile ile. Na akaeneza kutokana na wawili hao wanaume na wanawake wengi} [An-Nisaa’:1], Kwa kuwa wote wawili, mwanamume na mwanamke ni wa jamii ya wanadamu, Sharia iliyotakaswa iliwahutubia wote wawili, ikiwataka wajibu na kuwaandalia haki; kwa upande wa akili, uwezo na uhalali, na asili ya jumla ya kisheria ilikuwa ni ushiriki wa aina hizi mbili katika haki za kisheria na wajibu na usawa wao, na hii, ingawa hivyo, basi hii haina maana kwamba Sharia imesawazisha kati ya wanaume na wanawake katika kila kipengele, na kufanya usawa baina yao kuwa ni muadilifu, bali kwamba mahitaji ya uumbaji, na mahitaji ya Sharia, ni tofauti baina ya hali nyingi za wanaume na wanawake, ulinganishi baina yao si kwa kila upande na si katika hali zote, kwa hivyo haifikiriwi kwamba kama vile mwanamume analazimika kutumia kwa mke wake, kwamba mwanamke lazima atumie kwa mumewe, kwa mfano, na kadhalika, lakini tunaweza kusema: usawa ndio ni asili na kinyume chake ni ubaguzi, na kwamba wanawake ni sawa na wanaume na si mfano wake, na kwamba tofauti kati ya wanaume na wanawake ni tofauti ya kazi na sifa, na sio tofauti ya kudharau au ubaguzi wa mmoja juu ya mwingine.

Na kama anavyosema Sheikh Muhammad Al-Ghazali, Mwenyezi Mungu amrehemu: “Jaribio la kufuta tofauti za kimaumbile baina ya jinsia ni aina ya upuuzi, na tofauti ambayo haiwezekani kufutika ni tofauti ya kisayansi, vipaji, na maadili ambayo utu wa mwanadamu unayotegemea. Na katika nyanja hii wanawake wanaweza kushinda kuliko wengine, na wanaume pia wanaweza kushinda.”

Malengo na Mbinu ya Makala:

Makala na tafiti nyingi zimetolewa kuhusu mkataba huu wa CEDAW kuhusiana na hilo, tafiti hizi zimeukosoa na kuzichambua matini zake, na kueleza ufisadi wa mafisadi, na kiwango cha upinzani wake dhidi ya misingi na hukumu za Sheria ya Kiislamu. Hii haimaanishi kwamba mkataba huo wenye ufisadi na umekatazwa kabisa, bali una mazuri pamoja na mabaya.

 Katika kurasa hizi, sitafuata matini za mkataba ambao inaweza kusemwa kuwa unapingana na Sheria, bali nachagua baadhi ya vifungu ambavyo naamini kuwa Sheria ya Kiislamu iliongoza katika kuviweka kwa uwazi zaidi, kwa njia kamili zaidi, kwa njia ya kina zaidi na iliyopangwa kuliko matini tu za mkataba huo, sitategemea ufahamu maalumu, bali kwa kutumia ufahamu wa wenye jitihada; kwa sababu kila mtu yuko ndani ya mfumo wa Sheria, na faida ya hili ni upanuzi wa nafasi ya pamoja kati yetu na wengine, nafasi hii ndiyo ambayo inapoongezeka zaidi, ndivyo nafasi ya uelewano, ushirikiano, na kazi ya mageuzi na ujenzi inaongezeka zaidi, na Mwenyezi Mungu Mtukufu alipotaja ulevi na kamari katika Qur`ani Tukufu, alisema: {Wanakuuliza juu ya ulevi na kamari. Sema: Katika hivyo zipo dhambi kubwa na manufaa kwa watu. Lakini dhambi zake ni kubwa zaidi kuliko manufaa yake}[Al-Baqarah: 219] Mwenyezi Mungu hakuzingatia vitu hivi viwili ni vibaya  kabisa, bali alirejelea yaliyomo ndani yao yenye manufaa fulani. Hata hivyo, manufaa haya yalipofikiwa na idadi ya madhara yanayoweza kutokea, kuzingatia upande wa manufaa kulifutwa na kutanguliwa na kuepushwa na madhara. Vilevile dhihirisho la ukuu wa Sheria hii iliyokuja kuweka malengo ya juu zaidi yanayoweka uhuru, usawa, heshima kwa mwanadamu, kumjali na hadhi yake kama mwanadamu, bila ya kujali jinsia, rangi au kabila.

%%%

Mitazamo katika baadhi ya matini za Mkataba:

Imesemwa katika Kifungu cha 1 cha mkataba huo:

“Kwa madhumuni ya mkataba huu, istilahi ya "ubaguzi dhidi ya wanawake" inamaanisha: ubaguzi wowote, kutengwa au kizuizi chochote kinachofanywa kwa msingi wa jinsia, ambayo ina athari au madhumuni ya: Kudhoofisha utambuzi wa wanawake - kwa misingi ya usawa kati ya wanaume na wanawake - kwa haki za binadamu na uhuru wa kimsingi katika nyanja ya kisiasa, kiuchumi, kijamii, kitamaduni, kiraia au nyingine yoyote, au kubatilisha utambuzi kwa wanawake kwa haki hizi, au kufurahia na utekelezaji kwake, bila ya kujali hali yao ya ndoa.”

Tunasema: Hakika Uislamu katika katiba yake kuu, ambayo ni Qur’ani Tukufu, umeweka masharti kwamba wanaume na wanawake wako sawa katika asili ya majukumu ya kisheria; Mwenyezi Mungu anasema: {Na anaye fanya mema, akiwa mwanamume au mwanamke, naye ni Muumini - basi hao wataingia Peponi wala hawatadhulumiwa hata kadiri ya tundu ya kokwa ya tende.} [An-Nisa’: 124]

Kama ilivyoweka usawa baina yao katika asili ya haki na wajibu; Mwenyezi Mungu Mtukufu amesema: {Nao wanawake wanayo haki kwa Sharia kama ile haki iliyo juu yao.} [Al-Baqarah: 228].

 Qur’ani Tukufu pia imethibitisha kwamba hakuna mazingatio ya ubaguzi kati ya wanaume na wanawake kwa misingi ya jinsia moja katika daraja na ukaribu na Mwenyezi Mungu. Umaalumu wa uanaume jinsi ulivyo na umaalumu wa uanamke ulivyo, hauna kiingilio katika upendeleo huu; Mungu Mwenyezi anasema: {Enyi watu! Hakika Sisi tumekuumbeni kutokana na mwanamume na mwanamke. Na tumekujaalieni kuwa ni mataifa na makabila ili mjuane. Hakika aliye mtukufu zaidi kati yenu kwa Mwenyezi Mungu ni huyo aliye mchamngu zaidi katika nyinyi. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mwenye kujua, Mwenye khabari.} [Al-Hujuraat: 13] Ni kana kwamba amesema: Hakuna ubora kwa ulichoumbwa nacho. Kwa sababu nyinyi nyote ni mwanamume na mwanamke, na nyote mmeumbwa na Mwenyezi Mungu Mtukufu, kwa hivyo ikiwa kutakuwa na tofauti baina yenu, basi itakuwa katika mambo yanayokufuata na kutokea baada ya kuwepo kwenu, ambalo lililo tukufu zaidi ni uchamungu na ukaribu na Mwenyezi Mungu.

Maana hii inarudiwa katika Sunnah iliyotakasika. Imepokelewa kutoka kwa Ahmad katika Musnad yake kutoka kwa aliyesikia khutba ya Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) katikati ya siku za Tashriyq kwamba alisema: “Enyi watu, hakika Mola wenu ni mmoja, na baba yenu ni mmoja, hakika hakuna ubora kwa Mwarabu juu ya asiye Mwarabu, wala kwa asiye Mwarabu juu ya Mwarabu, wala mwekundu juu ya mweusi, wala mweusi juu ya. mwekundu, isipokuwa kwa uchamungu.”.

Imepokelewa kutoka kwa Abu Daawud na Al-Tirmidhiy kutoka kwa Mama wa Waumini Aisha, (R.A), kwamba Mtume (S.A.W.) amesema: “Wanawake ni mapacha wa wanaume.” Yaani: wenzao na kama wao katika sura na tabia, kana kwamba ni mapacha wao.

Imam Abu Suleiman Al-Khattabi amesema katika maelezo yake: “Na ndani yake kutoka fiqh: ... Kwamba hotuba hiyo, ikiwa imetajwa kwa neno la kiume, ilikuwa ni hotuba kwa wanawake, isipokuwa katika sehemu makhsusi ambapo dalili za kuainisha zimewekwa.”.



Ilitajwa katika kifungu cha (5):

“Nchi Wanachama zinachukua hatua zote zinazofaa kwa ajili ya kutekeleza yafuatayo”:

…………………………………………………………

(b) “Kuhakikisha kwamba elimu ya familia inajumuisha uelewa mzuri wa uzazi kama ni kazi ya kijamii, na kutambua wajibu wa pamoja kwa wanaume na wanawake katika malezi na makuzi ya watoto wao, kwa kuelewa kwamba maslahi ya watoto ni jambo la msingi katika hali zote.”

Tunasema: Sharia ya Kiislamu haikutofautisha baina ya baba na mama katika kuchukua jukumu la kielimu kwa watoto, kwa hivyo matini za kisheria zilikuja kuwahutubia wanaume na wanawake katika suala hili; Mwenyezi Mungu anasema: {Enyi mlio amini! Jilindeni nafsi zenu na ahali zenu na Moto ambao kuni zake ni watu na mawe. Wanausimamia Malaika wakali, wenye nguvu, hawamuasi Mwenyezi Mungu kwa anayo waamrisha, na wanatenda wanayo amrishwa.}[Attahrim: 6] katika aya tukufu hii Mwenyezi Mungu Mtukufu anawataka waumini kwa ujumla - mwanamume na mwanamke - kujikinga na Moto kwa kuacha madhambi na kufanya ibada, na pia kulinda familia zao kwa ushauri na nidhamu. Imepokelewa kutoka kwa Amirul-Muuminina Ali, (R.A), kwamba alisema katika kauli yake Mola Mtukufu: “Jilindeni nafsi zenu na watu wenu na Moto”: “Watieni adabu kwao, na wafundisheni”.

Imepokelewa kutoka kwa Ibn Majah kutoka kwa Anas bin Malik (R.A.) kwamba Mtume (S.A.W.) amesema: “Waheshimuni watoto wenu na amilianeni hao kwa adabu na mwenendo mzuri.”

Imepokewa na Al-Hakim katika Al-Mustadrak kutoka kwa Sabra Ibn Ma’bad Al-Juhani, (R.A), amesema Mtume (S.A.W.): “Watoto wenu wanapofikia umri wa saba,  lazima vitanda vyao vitenganishwe, na wanapofikia umri wa miaka kumi, hupigwa kwa ajili ya kusali”

Wanachuoni wa usuli Al-Fiqhi wamesema kuwa hotuba ya kupangiwa inawajumuisha wanaume na wanawake kwa usawa, isipokuwa kuna kitu kinachozuia hotuba kuhusiana na sifa za malezi ya wanaume au wanawake, na ambayo hotuba haikueleza kuwa ni makhsusi kwa wanaume na sio wanawake, au kinyume chake. Hali hii inashuhudiwa na ile iliyopokelewa kutoka kwa Imam Muslim kutoka kwa Abdullah Ibn Rafi' kutoka kwa Umm Salamah, mke wa Mtume (S.A.W.) kwamba alisema: Nilikuwa nikisikia watu wakitaja beseni. lakini sikusikia hayo kutoka kwa Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) Ilipofika siku hiyo, na kijakazi ananichana, nilimsikia Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) akisema: “Enyi watu.” Basi nikamwambia kijakazi: “Ukawie kidogo, kijakazi akasema: Mtume (S.A.W.) aliwaita wanaume tu, wala hakuwaita wanawake, nikasema: Mimi ni katika watu. Hadithi hii ni mfano wa wazi wa ufahamu huu. Hata hivyo, Mtume (S.A.W.)  alitaja kwamba mama pekee yake ambaye huchukua jukumu la kulea watoto; kama iliyopokelewa kutoka kwa Al-Bukhari na Muslim kutoka kwa Ibn Umar (R.A.) kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) amesema: “Nyinyi nyote ni wachunga, na kila mmoja wenu ataulizwa aliowachunga. Mkuu ni mchunga, mwanamume ni mchunga wa watu wake wa nyumbani, na mwanamke ni mchunga katika nyumba ya mume wake na wanawe. Basi nyinyi nyote ni wachunga, na kila mmoja wenu ataulizwa aliowachunga”



Ilitajwa katika kifungu cha (6):

“Nchi zilizoshiriki zitachukua hatua zote zinazofaa - ikiwa ni pamoja na sheria - kupambana na aina zote za biashara ya wanawake na unyonyaji wa ukahaba wa wanawake”

Tunasema: Sharia imeharamisha biashara haramu ya binadamu kwa ujumla; kwa kuheshimu maana ya uhuru wao; imepokelewa kutoka kwa Al-Bukhari kutoka kwa Abu Hurairah (R.A.) kwamba Mtume (S.A.W.) amesema: “Allaah Amesema: Kuna watu watatu watakaokuwa wagomvi Wangu Siku ya Qiyaamah; Mtu aliyetoa neno lake (ahadi) kwa Jina Langu na asitekeleze, mtu aliyemuuza mtu huru na pesa akazitumia; na mtu aliyeajiri mfanyakazi wakakubaliana kisha asimpe ujira wake”

Imamu Al-Nawawi amesema: “Uuzaji wa mtu huru ni batili kwa Ijmaa” Miongoni mwa misingi ya jumla ya fiqhi ni kwamba: “Mtu huru haingii chini ya mkono”, Al-Hamwi amesema: “Inafahamika kutoka kuwa mtu huru haingii chini ya mkono; yaani hawezi kumilikiwa kwa unyang'anyi na umiliki.

Ama unyonyaji wa wanawake katika uasherati, ni jambo ambalo limekatazwa na Sharia ya Kiislamu, na limeharamishwa waziwazi, na ni aina ya ushirikiano katika dhambi na uadui. Na Mwenyezi Mungu Mtukufu anasema: {Na saidianeni katika wema na uchamngu. Wala msisaidiane katika dhambi na uadui.} [Al-Ma’idah: 2].

Vile vile, jambo hilo ni kutokana na kueneza uchafu miongoni mwa watu na jamii. Na Mwenyezi Mungu Mtukufu anawatishia wale wanaopenda kueneza uchafu miongoni mwa waumini akisema: {Kwa hakika wale wanao penda uenee uchafu kwa walio amini, watapata adhabu chungu katika dunia na Akhera.}[An-Nuur: 19].

Bali, Sharia imefanya kuhifadhi heshima kuwa moja ya makusudio matano ya kisheria ambayo ni lazima yashughulikiwe, na ni haramu kufanya chochote kitakachosababisha kuikosa au kuipunguza.



Na katika kifungu cha (7):

“Nchi Wanachama zitachukua hatua zote zinazofaa ili kuondoa ubaguzi dhidi ya wanawake katika maisha ya kisiasa na ya umma ya nchi, na hasa zitahakikisha kwa wanawake, kwa misingi sawa na wanaume, haki ya:

(a) Upigaji kura katika chaguzi zote na kura ya maoni ya umma, na ustahiki wa kupiga kura kwa vyombo vyote ambavyo wanachama wake wamechaguliwa kwa upigaji kura kwa wote.

(B) Kushiriki katika uundaji wa sera ya serikali na utekelezaji wa sera hii, katika kushika nyadhifa za umma, na katika kutekeleza majukumu yote ya umma katika ngazi zote za serikali.”.

Tunasema: Ikiwa tunataka kufanya muhtasari wa haki za kisiasa katika jamii, tunaweza kusema kwamba haki hizo zinafupishwa katika yafuatayo:

1- Kumchagua mtawala, hali ambayo imeelezwa katika turathi za kifiqhi kama "kiapo cha utii".

2- Kushiriki katika masuala ya umma, hali ambayo inahusiana na kanuni ya shura.

3- Kuchukua nafasi za kisiasa katika serikali au taasisi za serikali.

Kuhusu kumchagua mtawala, kuahidi kumetajwa katika Qur’ani Tukufu mara moja bila ya kuhusishwa kwa wanaume; Na hayo ni katika kauli yake Mwenyezi: { Bila ya shaka wanao fungamana nawe, kwa hakika wanafungamana na Mwenyezi Mungu. Mkono wa Mwenyezi Mungu uko juu ya mikono yao}[Al-Fathi: 10]. Na mara nyingine kuahidi kumetajwa kwa wanawake, Mwenyezi Mungu anasema: {Ewe Nabii! Watakapo kujia wanawake Waumini wanakuahidi ya kwamba hawatamshirikisha Mwenyezi Mungu na chochote, wala hawataiba, wala hawatazini, wala hawatawauwa watoto wao, wala hawataleta uzushi wanao uzua tu wenyewe baina ya mikono yao na miguu yao, wala hawatakuasi katika jambo jema, basi peana nao ahadi, na uwatakie maghfira kwa Mwenyezi Mungu. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mwingi maghfira, Mwenye kurehemu.}[Al-Mumtahinah: 12] Shari’a imethibitisha haki ya mwanamke katika kuahidi kwa mtawala, na kwamba upigaji wake kura ni sawa na upigaji wa mwanamume, bila ya ubaguzi baina yao katika hilo.

Kuhusu ushiriki katika masuala ya umma na mashauriano; Uislamu umehimiza kanuni ya shura bila tofauti yoyote kati ya jinsia na nyingine; Mwenyezi Mungu anasema: {Na shauriana nao katika mambo.} [Al- Imran: 159].

Imepokelewa kutoka kwa Al-Bukhari kwamba Mtume (S.A.W)  alishauriana na mkewe Umm Salama, (R.A), kuhusu hali ngumu, ambayo ilikuwa ni Sulhu ya Hudaybiyyah baada ya kuandika mapatano ya amani na washirikina, baada ya hapo aliwaamuru Waislamu wachinje wanyama wao na kunyoa nywele zao na hawaendi Makka mwaka huu, na hakuna hata mmoja wao aliyekwenda.” Omar Ibn Al-Khattab, (R.A), anasema: Alipomaliza suala la kitabu, Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W), akawaambia maswahaba zake: “Simameni na wachinje wanyama, kisha nyoeni.” Akasema: Wallahi hakuna hata mmoja wao aliyesimama mpaka akasema hayo mara tatu. Wakati hakuna hata mmoja wao aliyesimama, Omar Ibn Al-Khattab, (R.A), alikwenda kwa Ummu Salama na kumweleza yaliyotokea na watu. Umm Salama akasema: Ewe Mtume wa Mwenyezi Mungu unapenda hivyo? Nenda nje, basi usiseme neno na yeyote kati yao mpaka uchinje mnyama wako na kumwita kinyozi wako akunyoe. Akatoka nje wala hakuzungumza na yeyote mpaka akafanya hivyo. Akachinja mnyama wake na akamwita kinyozi wake akamnyoa. Walipoona hivyo, walisimama na kuchinja wanyama, na wakawanyoana.

Dar Al-Iftaa ya Misri ilitoa Fatwa namba 852 ya mwaka 1997 BK. kuhusu hukumu ya kuruhusiwa kwa mwanamke kuwa mjumbe wa Baraza la Wawakilishi au Bunge, na kuhitimisha kuwa: Hakuna pingamizi lolote la kisheria kwa mwanamke kuwa mwakilishi au mbunge wa Bunge au Mabunge ya wananchi, iwapo wananchi watakubali kuwa mwanamke huyo ni mwakilishi wao kuwawakilisha katika mabaraza hayo, Isipokuwa kwamba maelezo ya mabaraza haya yanaendana na tabia ambayo Mwenyezi Mungu amemtofautisha nayo, na kwamba mwanamke katika mabaraza hayo anashikamana na mipaka ya Mwenyezi Mungu na sheria yake, kama Mwenyezi Mungu alivyoeleza na kuamrisha katika sheria ya Uislamu.

Kuhusu wanawake kushika nyadhifa za kisiasa katika serikali au taasisi za serikali; Kumekuwa na athari za utendaji wa wanawake wa mamlaka ya utendaji, au polisi, au kile kinachoitwa turathi za kifiqhi ya Kiislamu kama “hisba”, ikiwa ni pamoja na: iliyopokelewa kutoka kwa Al-Tabarani katika kamusi yake kuu kutoka kwa Abu Balaj Yahya bin Abi Salim, amesema: Nilimuona Samraa Bint Nahik, naye amemwahi Mtume (S. A.W.), akiwa amevaa ngao nene na pazia nene, mkononi mwake mjeledi inayowaadhibu watu, na inayoamrisha mema, na kukataza maovu.

Kwa hiyo, baadhi ya wanazuoni wa Kiislamu waliwaruhusu wanawake kushika nyadhifa hizi nyeti. Sheikh Diaa Al-Din bin Al-Ikhwa Al-Qurashi Al-Shafi'i anasema katika kitabu chake "Ma'alim Al-Qurba fi Talab Al-Hisbah": "Moja ya masharti ya muhtasib ni kuwa Muislamu, ana uhuru,  mtu mzima, mwenye akili timamu, mwadilifu, na mwenye uwezo, kinyume cha masharti hayo ni mtoto, mwendawazimu, na kafiri. Watu binafsi wanaingia katika masharti hayo pia, hata kama hawajaruhusiwa, ni pamoja na mchafu, mtumwa na mwanamke.

Dar Al-Iftaa ya Misri ilitoa fatwa kwamba mwanamke anaweza kufanya kazi kama mwakilishi wa mashtaka ya utawala, mradi tu ana sifa na uwezo wa kuzingatia hilo na majukumu yake ya kijamii na familia katika wakati huo huo, na kwamba anazingatia maadili ya kisheria kwa masharti ya tabia na mwenendo. Na kwamba ile tabia ya kazi inayohitajika katika baadhi ya wakati kama hali ya kufunga mlango wa chumba huku ukimruhusu mtu yeyote kuingia chumbani katika wakati wowote haikatazwi maadamu tuhuma ni salama, na hiyo haizingatiwi upweke ulioharamishwa. Na kazi ya yule mwanamke katika hali hiyo inatokana na kuamrisha mema na kukataza maovu na kujitahidi kuweka utulivu wa umma, na kuwaadhibu mafisadi na waharibifu.

Vile vile inajuzu kwa mwanamke kufanya kazi katika mahakama pia, kwa mujibu wa baadhi ya wanachuoni. Haya ni maneno ya Al-Tabari, ambapo aliruhusu jambo hilo kabisa. Kwa sababu inajuzu kwake kuwa mufti, hivyo inajuzu kwake kuwa hakimu. Hakuna sharti la uanaume katika hilo, rahi hiyo imepokelewa kutoka kwa Imam Malik. Vile vile ni rai ya Ibn Hazm kutoka kwa Al-Dhahiriah; ambapo aliposema katika kitabu chake kinachoitwa Al-Muhalla: “Inajuzu kwa mwanamke kutawala... Imepokewa kutoka kwa Umar Ibn Al-Khattab kwamba alimteua mwanamke aitwaye Ash-Shifaa kutoka kwa watu wake ili awe mlinzi wa sokoni. Ikiwa itasemwa: Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W) amesema: “Hawatafaulu watu wanaomkabidhi mwanamke mambo yao. ” Tukasema: Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W) amesema kuhusu jambo la jumla ambalo ni ukhalifa, dalili ya hilo ni kauli yake (S.A.W): “Mwanamke ni mchunga wa mali ya mumewe na yeye ataulizwa (mbele ya Mwenyezi Mungu siku ya Kiyama) kuhusu watoto wake.” Na Baadhi ya wanavyuoni wa madhehebu ya Imam Malik waliruhusisha kuwa mwanamke anaweza kuwa mwakilishi na haikutajwa matini yoyote juu ya kumzuilia kutawala baadhi ya mambo, na Mwenyezi Mungu ndiye Mwenye kufanikiwa”.

Kwa mujibu wa madhehebu ya Hanafi ni kwamba ikiwa mwanamke atateuliwa kuwa hakimu, inajuzu kwake kuhukumu katika jambo ambalo ushahidi wake unaweza kukubaliwa. Wakasema: Kwa sababu mahakama yanatokana na utawala, kama kushahadia, na mwanamke ni miongoni mwa watu wa kushahadia, basi yeye ni miongoni mwa watu wa utawala.

Wanazuoni wa Madhehebu ya Shafi ingawa wao ni miongoni mwa wanaosema kuwa haijuzu kwake kufanya kazi katika uwanja wa uhakimu, lakini wameweka sharti kwamba mtawala akimteua yule mwanamke, basi hukumu yake itatekelezwa; kwa dharura.

Kuhusu wanawake kuwa wakuu wa nchi katika mifumo ya kisasa; Dar Al Iftaa ya Misri inaona kuwa kuna tofauti kubwa kati ya nafasi ya ukhalifa katika Uislamu na Urais wa nchi ya kisasa. Ukhalifa katika sheria ya Kiislamu ni nafasi ya kidini miongoni mwa kazi zake: kuwaongoza Waislamu katika Swala, na hali hii ina masharti maalumu ambayo wanazuoni wa Fiqhi wanayataja katika vitabu vyao. Nafasi hii imekuwa urithi ambao haupo kwa wakati huu kwenye eneo la kimataifa, tangu kuanguka kwa Dola ya Othman na mwisho wa ukhalifa wake mnamo 1924 BK.  Kuhusu majimbo ya ulimwengu wa karne ya ishirini na moja, ni majimbo ya nchi za kiraia ambayo yana vyombo vyao vya kitaifa vilivyo huru ambavyo vilianzishwa wakati wa karne ya ishirini. Kwa hiyo nafasi ya mkuu wa nchi katika jamii ya Waislamu wa zama hizi - akiwa rais, au waziri mkuu au mfalme - ni nafasi ya kiraia, naye hajapewa nafasi hiyo kwa ajili ya kuwaongoza Waislamu katika Swala. Kwa hivyo, mwanamke anayo haki ya kushika nafasi hii katika kivuli cha jamii za Kiislamu za kisasa, sawa na dhana ya baadhi ya wanawake wa Kiislamu kutawala katika baadhi ya nchi za Kiislamu katika nyakati tofauti, na alipewa vyeo ambavyo havikujumuisha cheo cha “Khalifa”,  na hakukosolewa na– kama ilivyotanguliwa –  yale yaliyopokelewa kutokana na makubaliano ya wanazuoni kuhusu kuwazuia wanawake kutawala utawala mkubwa. Kwa sababu utawala kamili ni tafauti na dhana ya ukhalifa, na hali kadhalika kuhusu yale tuliyomo. Dhana ya nafasi ya Urais katika ulimwengu wa sasa ni tofauti kabisa na dhana ya jadi iliyorithiwa ya nafasi ya mkuu wa dola ya ukhalifa kama kiongozi wake wa kidini.

Hata hivyo, historia imefuatilia utawala wa wanawake katika baadhi ya nchi za Kiislamu kwa nyakati tofauti, na waliitwa kwa vyeo mbalimbali vikiwemo: Sultana, Malkia, mwanamke huru na Khatun. Historia ya Kiislamu inataja kuwa kulikuwa na wanawake zaidi ya hamsini ambao walitawala nchi za Kiislamu katika historia. Kuanzia na Sit Al-Mulk huko Misri, kupita kwa Malkia Asma na Malkia Arwa huko Sanaa, Zainab Al-Nafzawiya huko Andalusia, Sultana Radhiya huko Delhi, Shajarat Al-Durr Malkia wa Misri na Sham, Aisha Al-Hurra huko Andalusia, Sit Al-Arab, Sit Al-Ajam, Sit Al-Wuzaraa, Sharifu wa Fatimiy, Ghaliya wa Wahhabi, Khatun Khulta' Tarkan na Khatun Bad Shah na Ghazala Al-Shabiah .. Na wengine wengi.

Katika zama zetu hizi, wanawake wanashirikiana na wanaume katika nchi nyingi za Kiislamu na Kiarabu katika nyadhifa zote za serikali na maisha ya kisiasa na kisayansi. Wanawake wamekuwa Mabalozi, Mawaziri, Maprofesa wa Vyuo Vikuu na mahakimu kwa miaka mingi, na wako sawa na wanaume kwa upande wa ujira na vyeo vya kazi katika nyadhifa hizi zote.



Kifungu cha (10) kilisema:

“Nchi zilizoshiriki zinachukua hatua zote zinazofaa kukomesha ubaguzi dhidi ya wanawake ili kuwahakikishia wanawake haki sawa na haki za wanaume katika nyanja ya elimu. ”

Tunasema: Sharia ya Kiislamu imelipa umuhimu mkubwa suala la kujifunza na kufundisha bila ya kupambanua baina ya mwanamume na mwanamke. Mola Mlezi Aliyetukuka anasema: “Na sema: Mola wangu Mlezi! Nizidishie ilimu” [TAHA: 114], Vili vile Mola Mtukufu anasema: “Sema: Ati watakuwa sawa wale wanaojua na wale wasiojua?” [AZ ZUMUR: 9]

Imepokelewa kutoka kwa Imam Muslim kutoka kwa Abu Hurairah (R.A.) amesema: Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) amesema: “Mwenye kufuata njia katika kutafuta ilimu, basi Mwenyezi Mungu humsahilishia kwake njia ya kwenda Peponi.”

Mazungumzo katika matini hizi za kisheria zinaelekezwa kwa jinsia zote mbili, na wanawake walikuwa wakihudhuria mikusanyiko ya Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.), na wajifunze kutoka kwake, hata aliwachukua kwenye mkusanyiko peke yao. Imepokewa kutoka kwa Al-Bukhari kutoka kwa Abu Said Aal-Khudri, (R.A.), kwamba wanawake walimwambia Mtume (S.A.W.): Wanaume wametushinda kwako, basi tufanyie sisi siku kutoka kwako mwenyewe.  Basi akawaahidi siku atakayokutana nao, akawausia na akawaamrisha. Hii ni kukiri ombi lao la kujifunza, na kujivunia kwao.

Mama wa waumini Aisha, (R.A.), alikuwa akiwapa Fatwa Waislamu mbele ya Maswahabah, na inarejeshwa kwake katika matatizo, bali Urwa bin Al-Zubayr akasema: “Sijapata kumuona mwenye ujuzi zaidi wa tiba kuliko Aisha, (R.A.).”. Tangu hapo historia imeandika idadi kubwa ya wanawake waliojishughulisha na sayansi na wakawa watu mashuhuri katika Hadithi, Fiqhi na Sayansi nyinginezo za Sharia, kiasi kwamba kundi la wahifadhi wakubwa na wanausasa - wa zamani na wa sasa - wametajwa katika mashekhe wao idadi kubwa ya wanawake mashekhe wenye elimu miongoni mwa waliopokea Hadithi na elimu kutoka kwao. Al-Hafidh Ibn Hajar ametaja katika kitabu chake “Al-Isbah fi Tamiizu Al-Sahaba” kwa wanawake arobaini na tatu laki tano na elfu moja, wakiwemo wanachuoni wa Fiqhi, wanazuoni wa Hadithi na waandishi.

Bila shaka, madhara ya kuwaachia wanawake elimu sasa hayana mjadala. kwa sababu ya uwazi wake; Hukosa mengi ya kile anachoweza kufikia katika mambo yake ya kidini na ya kidunia, na hufanya mtazamo wake kuwa duni, na huathiri vibaya nafasi yake ya kuolewa kwa wingi na ubora, Hapana shaka kwamba mwamko wa mwanamke mwenye elimu huongezeka na ufahamu wake hupanuka kulingana na kiasi cha elimu aliyoipata, na hilo hupungua kwake kulingana na kupungua kwa elimu yake.



Ilitajwa katika kifungu cha (11):

"Nchi zilizoshiriki zitachukua hatua zote muhimu ili kuondoa ubaguzi dhidi ya wanawake katika uwanja wa kazi ili kuwahakikishia, kwa msingi wa usawa wa wanaume na wanawake, haki sawa, haswa:

(a) Haki ya kufanya kazi kama haki isiyoweza kuondolewa ya wanadamu wote.

(b) Haki ya fursa sawa za ajira, ikijumuisha matumizi ya vigezo sawa vya uteuzi katika masuala ya ajira.

(c) Haki ya uchaguzi huru wa taaluma na ajira, haki ya kupandishwa cheo na usalama wa kazi, na manufaa na masharti yote ya utumishi, na haki ya kupata mafunzo ya ufundi stadi na mafunzo upya, ikijumuisha uanagenzi, mafunzo ya juu ya ufundi stadi na mafunzo ya kawaida.

(d) Haki ya malipo sawa, ikijumuisha marupurupu, na haki ya kutendewa sawa kuhusiana na kazi yenye thamani sawa, pamoja na kutendewa sawa katika kutathmini aina ya kazi.”

Tunasema: Kanuni ya msingi ni kwamba kazi katika Uislamu inaruhusiwa maadamu mada yake inaruhusiwa, na inaweza kupendekezwa, nayo ni moja ya haki za watu binafsi. Kila mtu ana haki ya kufanya biashara yoyote halali anayotaka. Ili kupata pesa zake na kuweza kuishi kwa heshima. Sheria ya Kiislamu haikutofautisha kati ya wanawake na wanaume katika haki hii, na matini katika sehemu hii ni za jumla au kamili, na kanuni ya kimsingi: kwamba jumla inatumika kwa ujumla wake isipokuwa kile kinachoibainisha inakuja, na kwamba ukamilifu unabakia juu ya ukamilifu wake isipokuwa kuna kitu kinachozuia; Mwenyezi Mungu Anasema: “Na tukaufanya mchana ni wa kuchumia maisha?.” [AN-NABA': 11], na Mwenyezi Mungu anasema: “Si vibaya kwenu kuitafuta fadhila ya Mola wenu Mlezi.” [AL-BAQARAH: 198] ] Yaani: mnaomba zawadi na riziki kutoka kwake, anakusudia kufaidika kwa biashara.

Imepokewa kutoka kwa Al-Bukhari kutoka kwa Al-Miqdam Mwenyezi Mungu amuwiye radhi kutoka kwa Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) ambaye amesema: “Kamwe, hatoweza, mmoja wenu, kula kitu ‎bora zaidi, kuliko kile alichokichuma kwa nguvu za mikono yake; na Mtume ‎wa Mwenyezi Mungu, Dawud (A.S) alikuwa anakula kutokana na chumo ‎la mikono yake mwenyewe.”

Kuhusu kazi za wanawake, imepokelewa kutoka kwa Imam Muslim kutoka kwa Jaber Ibn Abdullah, (R.A) kwamba alisema: Nilimtaliki shangazi yangu, na alitaka kutafuta tende zake - yaani: alikata tende zake. - Basi mtu mmoja akamwambia asitoke nje, akaja kwa Mtume (S.A.W.) akasema: Ndio, tafuta tende zako, labda utalipa sadaka au utafanya ihsani.

Haki ya kufanya kazi ni haki iliyohakikishwa kwa wanawake na wanaume, hata kama hawaihitaji, na Sharia ya Kiislamu haizuii maadamu mada ya kazi hiyo inajuzu, sambamba na maumbile ya mwanamke, haina athari mbaya kwa maisha ya familia yake, pamoja na utambuzi wa dhamira yake ya kidini na kimaadili, usalama wake juu yake mwenyewe, heshima yake na dini yake katika hali ya kufanya hivyo.



Ilitajwa katika kifungui cha (12):

"Nchi zilizoshiriki zinachukua hatua zote zinazofaa ili kuondoa ubaguzi dhidi ya wanawake katika nyanja ya huduma za afya ili kuwahakikishia, kwa misingi ya usawa wa wanaume na wanawake, upatikanaji wa huduma za afya, ikiwa ni pamoja na zile zinazohusiana na uzazi wa mpango."

Tunasema: kutumia tiba na dawa kumeombwa, kupendekezwa na kuhimizwa na Sharia, na haikutofautisha kati ya mwanamume na mwanamke; Imepokelewa kutoka kwa Abu Daawuud na Al-Tirmidhiy kutoka kwa Usama Ibn Shareek (R.A) anasema: Nilikuja kwa Mtume (S.A.W.) na ahli zake na maswahaba zake, kana kwamba kuna ndege juu ya vichwa vyao, nikatoa salamu kisha nikakaa, wakaja Mabedui kutoka huku na kule, wakasema: Ewe Mtume wa Mwenyezi Mungu, je, tunywe dawa! Akasema: Kunyweni dawa; Mwenyezi Mungu hakuumba ugonjwa bila ya kuuwekea dawa isipokuwa ugonjwa mmoja tu: uzee”. Na Hadithi hii imehimiza hali ya kunywa dawa kabisa haizuiliwi na vikwazo vyovyote, na kanuni ni kuwa muadilifu ni kuachiliwa mpaka kiizuie.

Ikiwa dawa inahitajika kabisa, basi kutoa sababu na taratibu zake pia zinahitajika. Kwa sababu kisichokamilika bila yake basi ni sawa na hukumu yake, na njia zina kanuni ya makusudio.

Imepokelewa kutoka kwa Imam Muslim kutoka kwa Ummu Salamah, (R.A), kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) alimuona msichana mwenye uso wa manjano, hivyo akawaamrisha wamfanye ruqyah na ruqyah ni aina ya tiba.



Kifungu cha (15) kinasema:

"Nchi zilizoshiriki zinawapa wanawake usawa na wanaume mbele ya sheria."

Tunasema: Sharia ya Kiislamu ndio msingi wa usawa wa wanawake na wanaume katika haki na wajibu. Hii ni katika mfano wa maneno yake Mtume (S.A.W) yaliyotangulia,: " Wanawake ni mapacha wa wanaume." Vile vile imebainika kuwa kinachoweza kujifunzwa kutokana na Hadithi hii – kama Imamu Al-Khattabi alivyoeleza– kwamba mazungumzo yakitajwa kwa wanaume, basi ni mazungumzo kwa wanawake pia, isipokuwa kwa maeneo ambayo ushahidi wa vipimo umewekwa.



Ilielezwa pia katika kifungu hicho hicho kilichopita:

"Nchi zilizoshiriki zinawapa wanawake katika masuala ya kiraia uwezo wa kisheria sawa na wanaume, na fursa sawa za kutekeleza uwezo huo. Hasa, zinawahakikishia wanawake haki sawa na wanaume katika kufunga mikataba na kusimamia mali, na kutendea kwa usawa katika hatua zote za mashauri katika mahakama na mabaraza."

Tunasema: Ama kuazimia kwa Sharia ya Kiislamu kanuni ya usawa kati ya wanaume na wanawake katika uwezo wa kisheria, kwa njia ambayo inawadhaminia wanawake haki sawa na wanaume katika kuhitimisha mikataba na kusimamia mali, iko wazi katika maandishi na masharti yake; Kutokana na hilo: Kauli yake Mwenyezi Mungu: “Enyi mlioamini! Timizeni ahadi.” [Al-Ma’idah: 1], na wala hakutofautisha baina ya mwanamume na mwanamke katika hilo.

Vile vile kauli yake Mwenyezi Mungu: “Wanaume wana sehemu katika wanayo yaacha wazazi na jamaa walio karibia. Na wanawake wanayo sehemu katika waliyo yaacha wazazi na jamaa walio karibia. Ikiwa kidogo au kingi. Hizi ni sehemu zilizo faridhiwa. ” [An-Nisaa’: 7].

Inafahamika kutokana na hilo kuwa mwanamke ni mmoja wa wamiliki wa umiliki, kama ilivyo haki ya mwanamume, sawa na sawa, na kwa hivyo ana haki ya kutoa pesa zake katika kila aina ya tabia maadamu ana akili timamu. na mwenye kupambanua, na pia ana uhuru wa kufanya mkataba. Kwa sababu kuthibitisha haki ya kumiliki mali kunahitaji ruhusa ya kuipata kupitia vyanzo vinavyozingatiwa kwa ajili yake. Kama vile mikataba ya kubadilisha fedha - kama vile mauzo na kadhalika -, na mikataba ya michango - kama vile zawadi na kadhalika.

Imepokelewa kutoka kwa Imam Muslim kutoka kwa Abdullah Ibn Buraidah kutoka kwa baba yake (R.A.), amesema: Nikiwa nimekaa pamoja na Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) akaja mwanamke akamwambia: “Nilimpa mama yangu sadaka kama kijakazi, naye akafa, Mtume (S.A.W.) Akasema: “Utapata thawabu, na urithi wenu utarudishwa kwenu.” Na katika hadithi hii kuna dalili ya wazi ya uthibitisho wa haki ya mwanamke kumiliki mali na huru wa kutoa pesa zake.

Ama kuhusu kuwatendea kwake wanaume sawa katika hatua zote za mashauri ya kimahakama, baadhi wanaweza kujaribu kumsumbua kwamba ushahidi wa mwanamke ni sawa na nusu ya ule wa mwanamume katika sheria ya Kiislamu; Mwenyezi Mungu anasema: “Na mshuhudishe mashahidi wawili katika wanaume wenu. Ikiwa hapana wanaume wawili, basi mwanamume mmoja na wanawake wawili katika mnao waridhia kuwa mashahidi. Ili ikiwa mmoja wao akipotea, mmoja wao amkumbushe mwingine.” [Al-Baqarah: 282]. Hata hivyo, tunasema: Hili halitokani na maelezo makhsusi ya uanaume na uanawake katika ushahidi, kwa ushahidi kwamba haulingani katika kila jambo linaloweza kushuhudiwa; Basi ushahidi wa mwanamke peke yake unakubaliwa katika kuuona mwezi wa Ramadhani kama ule wa mwanamume. Ushahidi wa mwanamke ni sawa na ule wa mwanamume katika suala la Al-liaan (ambayo inamaanisha kumtuhumu mmoja wa wanandoa kuwa amezini), na ushahidi wake unakubaliwa kila mmoja katika mambo yanayowahusu wanawake ambayo wanaume hawayaoni. Kama vile: Kunyonyesha, Kuzaa, Hedhi, Eda, na kadhalika. Bali wakati mwingine mwanamke anatanguliza ushahidi wa mwanamume baada ya kusikia shuhuda mbili, na hiyo ni katika kuthibitisha hiari ya kubatilisha kila mmoja wa wanandoa kwa sababu ya dosari anayoipata kwa mwenziwe iwapo watatofautiana kuhusu makosa ya wanawake. Lakini inatokana na mambo mawili: la kwanza: uadilifu na udhibiti wa shahidi. La pili: Kuwa kuna uhusiano baina ya shahidi na tukio analolitolea ushahidi ambalo linamfanya awe na sifa ya kujua kuhusu hilo na kulishuhudia. Hili pia linaungwa mkono na ukweli wa kwamba ushuhuda unatofautiana na upokezi. Hadithi ya Mtume iliyopokelewa kutoka kwa mwanamke kutoka kwa mamlaka ya Mtume (S.A.W.) inamamlaka sawa na Hadithi iliyopokelewa kutoka kwa mwanamume, hapana shaka kuwa upokezi wa Sharia ni hatari zaidi kuliko ushuhuda tu katika utaratibu wa mahakama.

Hata hivyo, baadhi ya wanachuoni -kama Ibn Taymiyyah na mwanafunzi wake Ibn Al-Qayyim - walisema: Hakimu akitosheka na udhihirisho wa ushahidi, anaweza kutegemea ushahidi wa wanaume wawili au wanawake wawili, au mwanamume na mwanamke, au mwanamume na wanawake wawili, au mwanamke na wanaume wawili, au mwanamume mmoja au mwanamke mmoja. Hakuna athari ya uanaume au uke katika ushuhuda ambao mahakama huhukumu kutokana na ushahidi uliotolewa kwake. Na Aya tukufu inazungumza tu juu ya kitu kingine isipokuwa "ushahidi" mbele ya mahakama. Ambapo inazungumzia "ushahidi" ambao mdaiwa hufanya ili kuhakikisha kwamba deni lake limehifadhiwa, na sio kuhusu "ushahidi" ambao hakimu anautegemea katika hukumu yake kati ya wanaopinga. Aya hii inaelekezwa kwa mwenye haki ya deni na sio kwa hakimu anayetoa hukumu katika mgogoro, wala haikuelekezwa kwa kila mwenye haki ya deni na wala haina masharti ya viwango vya ushahidi na idadi ya mashahidi katika kesi zote za deni, bali ushauri na mwongozo tu ndio unaoelekezwa kwa mkopeshaji maalum, na katika kesi maalum za deni, ambazo zina hali maalum zilizoainishwa katika aya; nayo ni deni kwa muda unaojulikana, lazima iandikwe, na mwandishi lazima awe mwadilifu.



Kifungu cha (16) kinasema:

Nchi zilizoshiriki zinachukua hatua zote zinazofaa ili kuondoa ubaguzi dhidi ya wanawake katika masuala yote yanayohusu ndoa na mahusiano ya kifamilia, hususan kuhakikisha, kwa misingi ya usawa wa wanaume na wanawake, kwamba:

(a) Haki sawa ya kuingia kwenye mkataba wa ndoa.

(B) Haki sawa ya kuchagua mwenzi kwa uhuru, na kutoingia katika mkataba wa ndoa ila kwa ridhaa yake kamili.

 (h) Haki sawa za wanandoa wote wawili kuhusiana na umiliki, usimamizi, starehe na ugawaji wa mali, ikiwa bila ya thamani au kwa kuzingatiwa kwa thamani yake.”

Tunasema:

Kuhusiana na usawa wa wanawake na wanaume katika haki ya kuingia katika mkataba wa ndoa: katika turathi za kifiqhi ya Kiislamu, kuna makubaliano na hilo; Ambapo Imam Abu Hanifa na rafiki wake Abu Yusuf, Mwenyezi Mungu awe radhi nao wote wawili, walisema kwamba mwanamke akifuatilia mkataba wake wa ndoa, basi ni halali kwake; kwa mujibu wa kauli yake Mwenyezi Mungu: “basi hapana ubaya kwao kwa wanao jifanyia” [Al-Baqarah: 234]. Na kauli yake Mwenyezi Mungu: “basi msiwazuie kuolewa na waume zao” [Al-Baqarah: 232]. Kauli yake Mwenyezi Mungu pia: “Mpaka aolewe na mume mwingine” [Al-Baqarah: 230]. Vile vile kauli yake Mwenyezi Mungu: “Basi hapana ubaya kwao kurejeana wakiona kuwa watashikamana na mipaka ya Mwenyezi Mungu” [Al-Baqarah: 230]. Aya hizi zinaeleza kwa uwazi kwamba ndoa inafungwa kwa neno la wanawake; kwa sababu ndoa iliyotajwa ndani yake inanasibishwa kwa mwanamke, na hii ni wazi kuwa ndoa hiyo imetolewa naye, na kwa sababu kwa njia hii ameitumia haki yake ya kweli, na yeye ni miongoni mwa watu wa kuiondoa. Kwa sababu yeye ni mwenye akili timamu na anaelewa vizuri, kwa hiyo ana haki ya kutumia pesa zake, na ana haki ya kuchagua mume na mke kwa makubaliano, na hali zote kama hizi pia zinaruhusiwa.  

Kuhusiana na haki ya mwanamke kuchagua mume wake: Sharia ya Kiislamu iliheshimu mapenzi ya mwanamke katika ndoa, hivyo inaombwa kutoka kwake ruhusa kabla ya kumuoa, na ikabainishwa kuwa kama mwanamke asiye bikra na mwenye akili timamu akiolewa bila ya idhini yake, basi ndoa yake inategemea ruhusa yake. Imepokelewa kutoka kwa Al-Bukhari na Muslim kutoka kwa Abu Huraira, (R.A.), kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu (S.A.W.) amesema: “Haolewi mwanamke mkubwa mpaka atakiwe ridhaa wala haolewi mwanamke bikra mpaka atakiwe idhini”. Mwanamke mkubwa ni yule aliyetalikiwa au alifiwa mume wake.

Imepokelewa kutoka kwa Abu Daawuud kutoka kwa Ibn Abbas (R.A) kwamba kijakazi bikra alikuja kwa Mtume (S.A.W.) na akamwambia kuwa baba yake akamlazimisha kuolewa, na yeye hakupendi hiyo, kwa hivyo Mtume, (S.A.W.), akampa chaguo.

Kuhusu suala la uhuru wa mwanamke katika dhima yake ya kifedha: imethibitishwa kisheria kwamba mke ana dhima ya kifedha mbali na mumewe; Na hiyo ndiyo iliyopokelewa kutoka kwa Al-Daraqutni katika Sunan yake kutoka kwa Hibban Ibn Abi Jabla, (R.A), kwamba Mtume (S.A.W.) amesema: “Kila mtu ana haki zaidi fedha zake kuliko baba yake na mwanawe na watu wote.” Hadithi hii inabainisha asili ya kutumia pesa. Kwa hiyo, ndoa katika sheria ya Kiislamu haijumuishi kuunganisha fedha za mmoja wa wanandoa na fedha za mwenzie, na mume hana haki chini ya mkataba wa ndoa kudhibiti vitendo vyake vya kifedha vya mke wake. Dhima ya kifedha ya mume ni tofauti kabisa na dhima ya mke, na mkataba wa ndoa hauna athari kwa dhima ya kifedha ya wanandoa wote wawili kwa kuunganishwa kamili au sehemu.

Katika Sahih mbili (Sahihi ya Al-Bukhari na Muslim), wanawake walitoa sadaka za vito vyao wakati Mtume, (S.A.W), alipoomba hivyo kutoka kwao, bila ya kuwaambia walezi wao au waume wao.  Imepokelewa kutoka kwa Ibn Abbas, (R.A), kwamba Mtume, (S.A.W), akaswali siku ya Idi, kisha akatoa khutba, kisha akawajia wanawake pamoja na Bilal, akawapa mawaidha, akawakumbusha, na akawaamrisha watoe sadaka. Ibn Abbas amesema: “Niliwaona wakibembea kwa mikono yao, wakiitupa kwenye vazi la Bilal”.

Ilielezwa katika kifungu hicho hicho kilichotangulia:

"Uchumba au ndoa ya mtoto haiwi na athari za kisheria, na hatua zote muhimu zinachukuliwa, ikiwa ni pamoja na sheria, kuweka umri wa chini wa kuolewa na kufanya usajili wa ndoa katika rejista rasmi ya lazima."

Tunasema: kuhusu kutokuoa mtu mwingine au msichana mdogo mpaka wabaleghe: katika turathi ya kifiqhi ya Waislamu kuna inayounga mkono, na hii ni kauli ya Othman Al-Batti na Ibn Shabrama kutoka kwa mafaqihi waliotangulia, pamoja na Sheikh wa Al-Muutazila Abu Bakr Al-Asam; Na dalili ya hilo ni: kauli yake Mwenyezi Mungu Mtukufu: “Na wajaribuni mayatima mpaka wafike umri wa kuoa. Mkiwaona ni wekevu, basi wapeni mali yao.” [AN-NISAA’: 6]. Iwapo inajuzu kuoa kabla ya kubaleghe, hilo halitakuwa na manufaa yoyote, na kwa sababu ulezi juu ya msichana mdogo umewekwa kwa sababu ya haja ya walii wake, na hawana haja ya kuolewa. Kwa sababu makusudio ya kuoa, bila shaka, ni kutimiza matamanio, na kwa mujibu wa sheria makusudio ya kuoa ni kuzaa watoto. Makusudio hayo yanapingana na utoto. Zaidi ya hayo, mkataba huu unafanyiwa kwa umri maalumu na masharti yake yanawajibikia baada ya baleghe, kwa hivyo hakuna mwenye haki ya kuwalazimisha kufanya hivyo. Kwa sababu hakuna ulezi juu yao baada ya baleghe.

Kwa maoni haya, sheria ya Misri ilikuwa thabiti katika kuamua umri wa kuoa na kuzuia kusikilizwa kesi ikiwa umri wa mmoja wa wanandoa haukufikia kiwango maalum, lakini haikuzuia uhalali wa kuoa, kama inavyooneshwa na Marehemu Sheikh Muhammad Abu Zahra katika kitabu chake “Al-Ahwal Ash-Shakhsiyah”  yaani Hali za Kibinafsi.

Hata kama hakuna mtazamo katika sheria za Kiislamu unaoweza kutegemewa katika suala hili; inafahamika kwamba maadamu hakuna wajibu kutoka kwa Sharia kuhusu suala mahsusi, uwekaji wa sheria, kanuni na mifumo inayolisimamia suala hilo unategemea yale ambayo mlezi anaona yana manufaa zaidi. Hivyo sheria inatungwa kwa uwiano wa maslahi ya umma. Na imeamuliwa katika misingi ya Sharia kwamba kitendo cha mlinzi kwa raia wake kinategemea maslahi, na kwamba mlinzi ana mamlaka ya kuzuiliwa kwa mipaka ya halali. Maana ya kuzuiliwa hapa ni kwamba mlinzi anayo haki ya kuchagua moja kati ya mambo mawili: kufanya au kutomtendea mmoja wa watu wanaoruhusiwa ambaye anaweza kufanya au kutofanya tangu mwanzo, kisha kuwajibisha watu kufanya chaguo hili kwa mujibu wa mamlaka ambayo Sharia imempa.

Asili ya hayo ni kauli yake Mwenyezi Mungu: “Enyi mlio amini! Mt'iini Mwenyezi Mungu, na mt'iini Mtume na wenye madaraka katika nyinyi. ” [An-Nisaa’: 59]. Mwanachuoni Ibn Ashour amesema katika tafsiri yake: Wale wenye mamlaka kutoka miongoni mwa taifa na miongoni mwa watu ndio watu ambao wanawakabidhi usimamizi wa mambo yao na wanategemewa kwa hilo, hivyo jambo hilo linakuwa kana kwamba ni miongoni mwa sifa zao... Watu wenye mamlaka hapa ni kutoka kwa khalifa hadi kwa gavana wa Hisba, na kutoka kwa makamanda wa majeshi, na kutoka kwa Mafaqihi wa Maswahaba na Mujtahid, hadi kwa watu wa elimu ni katika zama za baadae. Wenye mamlaka ni wale ambao pia wanaitwa Ahlu l-Hal wal-Aqd; maana yake ni watu wenye jitihada ambao ni Wanachuoni, Marais, na vigogo wa watu ambao watu huwarejelea kwa ajili ya mahitaji na maslahi ya umma.

Kuhusu uhifadhi wa mkataba kwa maana kuusajilia mfanyikazi rasmi wa serikali, na kutoa hati ambayo itakuwa pamoja na wanandoa, ambayo kwayo wanaweza kusajili watoto waliozaliwa. Na kuhakikisha haki zote za pande zote za makazi, pesa, na mambo mengine yanayotakiwa na Sharia. Kwa sababu hali hii inahifadhi haki katika wakati ambapo uharibifu wa kashfa na kifo cha dhamiri ni jambo la kawaida, kwa njia ya kuondoa madhara na aibu kutoka kwa wanandoa, na kukata suala la migogoro ikiwa inahitajika kwa hilo.

Misingi ya kisheria haikatai hilo, bali inaonesha hilo na kuliunga mkono. Kwa mfano: msingi unaosema: "Madhara huondolewa"; Asili yake ni ile Hadithi iliyopokelewa kutoka kwa Ibn Majah kutoka kwa Ibn Abbas, (R.A), kwamba Mtume (S.A.W.) amesema: “Hakuna madhara wala kudhuriana.” Msingi mwengine usemao: “Njia zina hukumu ya makusudio. ” Hakuna ubaya kabisa kuwalazimisha watu hati kama hizi za mikataba ya ndoa kutoka kwa maoni ya kisheria. Ili kutunza maana zilizotangulia, na kwa kuzingatia yaliyotangulia, kuhusu kujuzu kwa mtawala hivyo katika mambo hayo.

Na hili ndilo jambo la mwisho tulilotaka kuliandika. Namwomba Mwenyezi Mungu atujaalie mafanikio na malipo, na dua yetu ya mwisho ni kwamba sifa njema ni za Mwenyezi Mungu, Mola wa walimwengu wote, na rehema na amani za Mwenyezi Mungu zimshukie bwana wetu Muhammad na jamaa zake.