ترهګري او افراطیت

په افراطي ذهنیت اغیزه کوونکي مهم خاصیتونه کومې دي ؟

د خلکو ترمنځ د خپل فکر له خپرولو څخه د متطرف موخه څه ده ؟

لفظی افراطیت څه دی؟ د دې او د افراطیت د نورو ډولونو ترمنځ اړیکه څه ده؟

تاوتریخوالی افراطیت څه دی او څنګه پرې پوهه شو؟

په ټولنو کې افراطي ذهنونه څنګه تولید کیږي؟

د ترهګرۍ افراطیت په خپراوي کې د ټولنیزو رسنیو د پاڼو رول څه دی؟

افراطي سازمانونه د خپلو تروریستي افکارو او اعمالو د خپرولو لپاره په کومو عواملو تکیه کوي؟

د تندلاري په شخصیت باندې د انفرادي فکر او رواني اضطرابونو اغیزه څه ده؟

وجداني محرک او د ځان خوښونې تمایل په افراطي شخصیت باندي څه اغیز لري؟

د تکفیري او تروریستی حرکتونو په نزد د "السمع والطاعة" په اصل څنګه پوه شو؟

په شرعي علومو د پوهې ضعف د تکفیري ذهنیت په جوړښت کې څه رول لري؟

د تکفیری جریانونو په نزد کې د فکری ترهګرۍ په بهیر څنګه وپوهیږو؟

د تعذیب او زجر عقده او د الهي عذاب مفکورې د افراطي حرکتونو په نظریاتو څه اغیزه کړې؟

تکفیریان اکثراً د بې بنسټه او غیر معتدله فتواګانو لړۍ خپروي، نو مهربانی وکړی په دې اړه یو څه رڼا واچوئ؟

ډیری افراطیان په خلکو باندې په خپل تیريو کې دې حدیث ته " ما ته امر شوی چې له خلکو سره جګړه وکړم" استناد کوي، نو آیا دا حدیث صحیح دی؟ او څه معنی لري؟

ډیری افراطیان په خلکو باندې خپل تیري کې دې حدیث ته "بعثت بالسيف"، ژباړه: «زه په توره رالیږل شوی یم»  استناد کوي، نو آیا دا حدیث صحیح دی؟ او څه معنی لري؟

آیا دا حدیث چې "زما امت په ډلو ویشل کیږي" دا په ګوته کوي چې د  -ناجي- فرقی پرته نورې ټولې فرقې چې ویل شوي دوزخ کې به وي، آیا دا پدې معنی ده چې دوی کافر دي؟

ډیری افراطیان په خلکو خپل تیريو کې دې حدیث ته استناد کوی«لا تزال طائفة من أمتي على الحق ظاهرين»ژباړه: « زما د امت یوه ډله به تل حق ته پابنده وي »  نو آيا دا حدیث صحیح دی؟ او معنای څه ده؟

ټولنې ته د تکفیري حركتونو له لور د پېښودونكي خطر نښې څه ؟

بيلګې

متخصصین د افراطیت د ګواښ کمولو او د ټولنو د ساتلو لپاره د کومو وسایلو وړاندیز کوي؟

د افراطیت او ترهګرۍ له جریانونو سره فکري مقابله څومره اغیزمنه ده؟

اړوند بنسټونه څنګه کولای شي د افراطیت او ترهګرۍ سره د مبارزې لپاره خپلې هڅې ګړندۍ کړي؟

د افراطیت او تشدد په اړه د اسلام دریځ څه دی؟

د تکفیر حرکتونو له لوري د اسلام په اړه د غلطو مفاهیمو په رامنځته کول او د خلکو په منځ کې هغه د صحیحو مفاهیمو  په توګه د خپرولو خطر څه دي؟

په دين کې د تشدد حکم څه دی؟ او آیا د دې بیلګې شتون لري؟

آیا په اسلامي تاریخ کې د افراطي فکر بیلګې ښودلی شئ؟

د افراطي شخصیت او د هغه د افکارو دڅرنکوالي په اړه د ارواپوهنې علم نظر څه دی؟

افراطیت څنګه په ټولنو کې راڅرګندیږي؟

آیا ترهګري یوه نوې پدیده ده؟ او په اوسني عصر کې د هغې د خپریدو لامل څه دی؟

فکري افراطیت څه دی، او نښانې یې څه ده؟

د افراطي فکر لرونکو کسانو علمي جوړښت څه ډول دی؟

په دین کې له علم او پوهې پرته د عمل کولو پایله څه ده؟

د افراطي فکر خاوندان غیر مسلمانانو ته اسلام څنګه وړاندې کوي؟

افراطیان علم او  علماوو ته څه نظر لري؟

د تکفیری حرکتونو د پیروانو نښې څه دی چی لارښوونې د اسلامی دین له لارښوونو سره په ټکر کی دي؟

آیا د رسول الله صلی الله علیه وسلم پاکو سنتو د خوارجی ډلو او افراطیانو د نښانو په اړه خبرې کړې دي؟

 مهرباني وکړئ ځینې هغه مسایل روښانه کړئ چې افراطي ډلې پکې د ملت له اجماع څخه وتلې دي؟

تکفیر څه ده؟  او چا ته دا دنده سپارل شوې چې د چا د کفر او ایمان قضاوت وکړي؟

ولې تکفیر د ترهګرو ډلو لخوا په ښکاره توګه خپور شو، او دهغوئ په ژبه ولې د تکفیر کلمه ډېر زیات تکراریږي؟

مونږ ګورو ډیری مظاهر چې تکفیري ډلو جوړ کړي د ټولنې له عادي نښانو څخه جلا دي، که هغه د جامو، او عادي ژوند او یا د افکارو په برخه کې وي ، نو د دې  اصل لامل څه دی؟

تکفیری ډلو د فتنو حماسو او جګړو په اړه احادیث څنګه تعبیر کړي، او هغه یې په خلکو د کنترول د وسیلې په توګه څنګه کارولي؟

د اخري زمانې د احاديثو په اړه د مسلمانانو واجبه دنده څه ده، او  تکفيری تحريکونو څنګه د هغو احادیثو د تفسير او تطبیق جرأت کړی؟

آیا ترهګرې ډلې واقعا هغه څه عملي کوي چې الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر ویل کیږي ؟

په نړۍ کې د اسلام پر انځور د افراطي او ترهګریزو حرکتونو اغیز څه دي؟

افراطیان هغه فضایلو او کراماتو ته څنګه ګوري چې خدایﷻ خپل پیغمبر او اولیاء صالحينو ته ورکړي دي؟

آیا علماوو ته تل مراجعه کول واجب دي، او یا که ممکن ده چې انسان خپل ځان وپوښتي،او هغه څه چې لولي پیروي یې وکړي ؟

 آيا اوس د غيرمسلمانو پر ضد جهاد کولو د مصحلت جلب دی لکه څنګه چي ترهګرې او افراطي ډلې ورته ترويج کوي؟

افراطیان ادعا کوي چې مسلمانان په خپل مینځ کي د خدائ تعالی شرعیت باندي فیصله نه کوي، او د انسانانو لخوا جوړ شوي کفری قوانین يې د هغه پر ځای بدل کړی، د دې  حقیقت څه دی؟

 ترهګرې او افراطي ډلې ادعا کوي چې په خلکو کې د الله سبحانه وتعالی شرعیت او دین واکمنۍ لپاره هڅه کوي، او ټولنه له تیارو څخه رڼا ته راولي، نو په دې کې حقیقت څه دی؟

آيا کفر درجې لري، او آيا داسې ډولونه لري،چې  بېلابېل حکمونه پری مرتب شي؟

دار سلام او دار حرب په اسلام کې څه معنی لري او آیا د دې ویش لپاره په کتاب او سنتو کې دلیل شته؟

د نړۍ د هیوادونو په ډیرو برخو د تقسمولو په اړه د فقهاوو دریځ څه دی؟

آیا یوازې ګناه یا د ایمان ضعف د هغه مسلمان وینه تویول مباح کوي چې ګواهي ورکړي «لا إله إلا الله وأن سيدنا محمدًا رسول الله»؟ او آیا یوازي دا شهادت د خدایﷻ په نزد د منلو وړ دی او که نه؟

په اوسني عصر کې د نړۍ د هېوادونو په وړاندې د اسلامي تصور بڼه څه ده؟ آيا دا د هر هغه څه په اړه چې اسلامي نه وي د دښمنۍ تصور دی؟

د کډوالۍ د مفهوم په اړه عصري دیني لید څه دی؟ آيا هغه څوک چې په يوه غير اسلامي هېواد کې ژوند کوي، د خپل دين لپاره بل هېواد ته هجرت پرې واجب دي، لکه څنګه چې د افراطي مفکورې لرونکې وايي؟

آیا په اوسني عصر کې د جهاد فرضیت ځنډول شوی یا منع شوی دی او له همدې امله باید بیا ژوندی یا فعال شي؟ او څوک دا کار کولی شي؟

خلکو ته د اسلام د وړاندې کولو سمه شرعي لاره څه ده؟ آیا دا د جهاد له لارې ده او که څه؟

د ویرې اچونې حقیقت څه دی؟ د الله په لار کې له جهاد سره یې اړيکه څه ده؟

افراطي فکر لرونکي د قرآن کریم له متشابه آیتونو سره څنګه چلند کوي؟

د اسلام علماء د افراطي تروریستي ډلو د حقیقت په اړه څه نظر لري؟

د افراطي ډلو تر منځ ترټولو مهم جهادي وهمونه کوم دي؟

د افراطي ډلو لپاره د نوو عناصرو د استخدام ترټولو مهمې لارې کومې دي؟

آیا ترهګر سازمانونه خپلو غړو ته د  اوسنی وضعیت او پایلو په اړه د فکر کولو او د څیړنو آزادي ورکوي؟

افراطي فکر لرونکي د عمومې چارو پوري تړلي مهمو مسایلو سره لکه د ښځو مسلې، اوسني قوانین، هنرونه او داسې نور مسایل چې په صحنه منتشر دي څنګه چلند کوي؟

د ترهګرو ډلو په نزد د ښځو منزلت څه دی؟

په قرآن او سنتو کې د تمکین(واک) د اصطلاح صحیح مفهوم څه دی او څنګه تندلارو ډلو دا مفهوم تحریف کړی؟

د جاهلیت د اصطلاح قرآنی او نبوي مفهوم څه دی او افراطی ډلو څنګه دا مفهوم د ټولنو د تکفیر لپاره کارولی؟

په ټولنه کې د تکفیر خطر څه دی او آیا تکفیر د اشخاصو دنده ده؟

آیا په ټولنه کې د ځینو سرغړونو او ګناهونو شتون دا یوه جاهلي ټولنه ګرځوي؟

ترهګرو ډلو د وینې د مصونیت مسئله څنګه کم ارزښتنه کړې؟

په اسلام کې د وینې د مصونیت معنا څه ده، او هغه کوم اسباب دي چې دا مصونیت  واجب وي؟

آیا اسلام ته نه داخلېدل په خپل ذات کې د وینې تویولو د رواوالي او د هغي د نه مصونیت لامل ګرځې؟

علماء ولې مسلمان ته د (سخت) یا د (سخت مسلمان) تعبیر کاروي؟

اسلام څنګه د تکفیر په اړه خبرداری ورکړی؟

ولې تکفیر قضايي حکم وه؟

 د افراطي ډلو په نزد د تکفیر اصول څه دي؟

آیا د افراطي ډلو په څیر د ترور علملیات ترسره كول جواز لري؟

په اسلام کې د دعوت کونکي لپاره کوم شرطونه دي؟

زموږ په معاصر ژوند کې د ډلییز او یو بنسټ له لوری د اجتهاد اهمیت څه دی؟ 

د شرعي بدعت سم مفهوم څه دی؟  او آيا هر هغه عمل چې رسول اللهﷺ نه دی کړی، ګمراهي  بلل کیږي ؟

ضعیف حدیث كوم دی او د هغه او د موضوعي حدیث تر منځ فرق څه دی، او آیا په  ضعیف حدیث باندي عمل کول روا دی او په کومه برخو کې؟

د خوارجو په وړاندې د سلف صالح دریځ څه دی؟

ولې اخوان المسلمین د ویره اچونکوو او د معاصره خوارجو ډلو مور بلل کیږي؟

معاصرو خوارجو څنګه په مصر کې د خلکو عمومي افكار، او ټولنېز او ديني ژوند خراب او يا زيانمن کړی؟

وهابیان څوک دي؟ او آیا هغوی خوارج دي؟

له ترهګرۍ او افراطیت سره په جګړه کې د مصر د دولت هڅې څه دي؟

د الازهري منهج نښانې څه دي؟ او آیا دا په الازهر الشریف پوري خاصې دي؟

د مسلمانانو له ژوند څخه د ازهري تګلارې د لري والي خطر او تاثیر څه دي؟

آیا هغه څه چې د داعش ډله له ښځو سره کوي، د اسلام د دین له تعلیماتو څخه دې؟

هغه کومې سرغړونې دي چې داعش ډلې ترسره کړي؟

د داعش ډلې سره د اخوان ترهګرې ډلې اړیکه څه ده؟

آیا د تندلارو له لوري د هغه عقلي علومو نه منل چې مسلمانانو په خپلو علومو کې شامل کړی، د دوی په افراطیت او د دین نه فهم  اغیزه لري؟

ولي نا سم روزنه ،ځان خوښونه، کبر او غرور د افراطی افکارو لپاره ابتدائي او نفسی سببونه بلل کیږي؟ او علاج یې څه دی؟

ولې د شرایطو  په صحیح فهم کې خلل د سترو ناورینونه څخه دی چې معاصره اسلامې نړۍ په کې ښکیل ده؟

څنګه تنګ نظري او سطحیتوب او د تندلارۍ او ترهګرۍ باعث کیږي؟

د اسلامي معتدل شخصیت په جوړښت کې د تصوف رول څه دی؟

ځینې خلک ګمان کوي چې د حق تصور وخت تیر شوی، او اوس مهال شرعی صحیح تصوف شتون نه لري، آیا دا سمه ده ؟

آیا د پخواني تراثي تصورات په اوسي شرایطو  او واقعاتو پلي کول مناسب دي؟ او د ترهګرۍ په خپریدو کې د دې پدیدې تاثیر څه دی؟ 

ولي د اصل او فرع ترمنځ د توپیر نه کول د تندلارو خوارجو د فکر څخه د اغیزمن کیدو سبب دی؟

ولې پخواني فقهي تراثو سره په ټوله کې د ثابت او نه بدلیدونکو په توګه معامله کول د خوارجو په فکر  کې د شاملیدو سببونه دی؟

په اسلام کې د ظنیاتو او قطعیاتو ترمنځ توپیر څه دی؟ او ولې ظنی امر د  قطعی امر درجي ته لوړول د افراطیت او ترهګرۍ سبب دي؟

ولي په زړه پورې شعارونه او احساساتی ویناوي هغه مهم شیان دي چې د تاریخ په اوږدو کې افراطي ډلې پري پېژندل کیږي؟ او څنګه نبی کریم ﷺ د دوی په اړه خبردارۍ ورکړی؟

له مفتي څخه د عامی مستفتیانو  یا سوالوکونکو  د دلیل د غوښتنې خطر څه دی؟

مسلمان علماوو ولې د عربي ژبې ساتنه کړي؟  او ولې عربي ژبه له پامه غوځول او له هغې څخه سرغړونه د افراط له سترو دروازو څخه ګنل کیږي چې كيدای انسان تري ور داخل شي ؟

ولې د مفاهیمو  اختلاط یو له سترو ناورینونو څخه بلل کیږي چې کیدای شي ټولنه ورسره مخ شي؟

او په ټولنیز ژوند کې یې بیلګي څه دي؟ او دا د افراطیت او تروریزم په خپریدو څه اغیزه لري؟.

د قرآن او سنتو په فهم او د صحیح منهج په جوړښت کې د عقل رول څه دی؟

آیا عقلي علومو ته د مسلمانانو پاملره د کتاب او سنتو پریښودل دي، لکه څنګه چې افراطیان ادعا کوي؟

ترهګرو ډلو  څنګه د طاغوت اصطلاح تحریف کړې؟

په اسلامی شریعت د فیصلي کولو صحیح مفهوم څه دی، او تنلارې ډلې په دې مفهوم څنګه لوبې کوي؟

آیا اسلامی شریعت علم دی او خپل اصول لري او که فقط فکر  دی هر څوک کوی شي په کې څیړه او بحث وکړي او  خپل نظر ورکړي؟

د دنیي خطاب د نوښت څخه مقصد څه دی؟ او کومه تګلاره د دینی خطاب د نوښت لپاره سمه ده؟

له غیر مسلمانو او  مسلمانانو ترمنځ د اړیکو اساس په څه دی؟

آیا د مسلمانانو او نورو  ادیانو ترمنځ له سر دښمني ده.

د خپل چاپیریال خلکو سره د مسلمان د معاملې څلور بیلګې کومي دي؟

په اسلام کې د الله په لار کې د جهاد صحیح مفهوم څه دی؟

افراطي ډلو  په اسلام کې د جهاد مفهوم څنګه تحریف کړی؟

به اسلام کې د جهاد او جګړې ترمنځ توپیر څه دی؟

په اسلام کې د وژنې (القتل) او د جګړې (القتال) اصطلاح ترمنځ توپیر څه دی؟

که له جهاد څخه مو مراد جګړه شي نو آیا په اسلام کې دفاعي ده او یا برید کوونکې

آیا اسلام  تورې په زور خپور شوي؟

آیا د نړیوالو قوانینو تړونونو د منلو  څخه وروسته سرغړونه کول په دې دلیل چې غیر مسلمانانو  سره دي جواز لري؟ 

آیا په اسلامي فقه کې د جهاد د ځینو احکام او  د نړیوالو منشورونو او تړونونه ترمنځ اختلاف دا تړونه او منشورونه باطل وي؟ او  په دې کې قاعده څه ده؟

آیا د دارالکفر او دار الحرب اصطلاح اوس هم معتبره ده؟ اوهغه کوم تاریخي شرایط وه چې دا اصطلاح یې منځته راوړې وه؟

آیا په پخواني کتابونو کې د جهاد موجوده فقه د شرعي ثوابتو له جملې څخه ده او  که له فقهي لحاظه د تغیر وړ ده؟

  آیا د جهاد فرض والی په خپل ذات کې مقصد دی او  که د وسایلو څخه دی؟

د خدایﷻ په لار کې د جهاد معاصرې مثالونه څه دي؟

آیا په اسلام کې د انساني اړیکو اصل سوله ده او یا لکه څنګه چې افراطي ډلې ادعا کوي جګړه ده ؟

  د ولاء او براء او یا دوستي او دښمنۍ  مفهوم څه دی، او تروریستي ډلې له دې مفهوم څخه د ترهګرۍ په خپراوي کې څنګه ګټه پورته کړ؟

آیا په جهاد کې د امام او د دولت د رئیس اجازې شرط نه ده؟ د دې خبرې خطر څه دی؟

آیا د تورې آیتونو د عفوې او بخښنې آیتونه منسوخ کړي؟

په اسلام کې د دولت مفهوم څه دی او تروریستي ډلو څنګه له دې مفهوم څخه انحراف کوي او په ډله ېی بدله کړه؟                

آیا د داسې ډلو جوړول روا دي چې د عمومې نظم مخالف وي او له دولت سره دښمنۍ ته بلنه ورکوي؟                                                   

د حاکم او  د وګړو ترمنځ د اړیکې اساس څه دی؟

د علماوو او حاکمانو تر منځ د اړیکو اصل څه دی؟

د حاکمیت مفهوم لومړی چا استعمال کړ، او څنګه په عصري فکر کې وده وکړه؟

جهاد اکبر څه دی؟ او آیا وسله پورته کول جهاد اکبر دی؟

هغه کوم اسباب دې چې د داعش ډلي د مشر واکونه بې اساسه کوي؟

د داعش د منځته راتګ دپاره شرعي او عقلي دلیل څه دی ؟

آیا د داعش ډله یوه شرعي ډله ده، او د اسلام استازیتوب کوي؟

د هغه خلافت د بیا راګرځونې حکم چې دوی یي ګمان او ادعاء کوي؟

آیا داسې څوک شته چې د مسلمانانو خلیفه وي؟

آیا د داعش مشر سره بیعت شرعا صحیح او الزامي دی؟

آیا د مجهوله او ناپیژاندل شوي شخص سره بیعت امکان لري؟

تطرف (افراطیت) څه دي او ارهاب (ترهګري یا ویره اچونه) څه ته وایې؟

که غواړو د هغو  تاوتریخوالي او ویرې اوچونې څخه چې افراطي ډلې ترسره کوي تعبیر وکړو نو په کومه اصطلاح بهتره ده «الإرهاب» تروریزم أو «الإرجاف» ویره اچونه؟

د تروریزم، ارجاف او جهاد ترمنځ څه توپیردی؟

ولې خوارج په اسلامي تاریخ کې شریرترینه ډله ده؟

آیا په دې عصر کې خوارج شته؟

د کومو سمو ګامونو او لارو ت تعقیبول زمونږ په ټولنو کې د خوارجو فکرونو مخ نیوی او له منځه  وړی شي؟ 

د ترهګرو او ویره اچونکو لپاره د الله سبحانه وتعالی جزا څه ده؟

آیا داعش یوه ترهګره او ویره اچونکې ډله ده؟

آیا د خوارجو تکفیرول د دوی سره په جګړې کې اساسي مسئله ده؟

د خوارجو په ړاندې د سلف صالح دریځ څه دی؟

ولې د اخوان ترهګره ډله یا ویره اچونکې ډلې او یا د معاصره د خوارجو ډله بلل کیږي؟

معاصرو خوارجو څنګه په مصر کې د خلکو عمومي افكار، ټولنېز او ديني ژوند خراب او يا زيانمن کړ؟

آيا دا مقوله چې ( په سياست کې دين نشته او په دين کې سياست نشته) صحيح ده؟

د نبی کریم صلی الله علیه وسلم سره د هغی مینې چې سخت دريځې ډلي یې ادعا کوی او هغه مینه ټولو مسلمانان یې ورسره لري ترمنځ فرق  څه دی؟

د سخت دريځۍ او ترهګرۍ سره په مبارزه کې د مصر دار الافتاء هڅې او  څه دي؟