Mheshimiwa Waziri, Dk Ibrahim Ahmed Ghuneim
Waziri wa Elimu wa Jamhuri ya Kiarabu ya Misri Assalamu Alaykum Warahmatullah Wabarakatuh
Tumepokea barua ya Mheshimiwa iliyotolewa tarehe 4/4/2013, ambayo imesajiliwa nasi kwa Fatwa Na. 207 mwaka wa 2013, inayojumuisha ombi la habari kuhusu kile kilichoripotiwa na waandishi wa kitabu cha elimu ya dini, ambacho kimeandaliwa kwa ajili ya darasa la nne la shule ya msingi uk. 30, kuhusu habari na shughuli za urutubishaji wakati wa kutoa maoni juu ya Surat "Al-Buruj" kwa kuzungumzia majina ya nyota, na swali kuhusu kufaa kwake kwa mwanafunzi wa darasa la nne, na kuhusu usahihi wa maudhui ya maoni haya kwa mtazamo wa kisheria.

 Kwa jina la Mwenyezi Mungu, sifa njema zote ni za Mwenyezi Mungu, na rehma na amani zimwendee bwana wetu Mtume wa Mwenyezi Mungu, jamaa zake, masahaba wake na wanaomfuata, na baada ya hayo:
Nyota ni wingi, ambazo ni sehemu maalumu katika anga ambayo ina kundi la nyota zisizotembea - ziitwazo nyota zisizobadilika - zilizopangwa pamoja karibu kila moja kwa umbali kati yake ambapo hazibadiliki kama inavyoonekana kutoka angani. Kundi hili liko katika sura moja inayofanana na pointi, ikiunganishwa kati yake kwa mistari, itaunda sura maalumu inayofanana na picha ya mnyama au mashine, hivyo nyota huwa inaitwa kwa jina la picha hiyo; kwa kufanana kwake. Wakanada walikuwa wa kwanza kuchora michoro hii, kisha maarifa yao yakapitishwa kwa mataifa mengine – miongoni mwayo ni Waarabu - kwa hivyo wakazijua, wakazidhibiti, na wakaziita kwa lugha yao. [Tazama: Distur Al-Ulamaa kwa Ahmad Nakri 1/165, Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya, Na kitabu cha At-Tahrir wat-Tanwiir kwa At-Taher Ibn Ashour 14/28, 29, Ad-Dar At-Tunisia Lil-Nashr]
Idadi ya nyota hizi ni kumi na mbili; Majina yake ni kama ifuatavyo: Mwana-Kondoo, Ng’ombe, Mapacha, Kaa, Simba, Mashuke, Mizani, Nge, Mshale, Mbuzi, Ndoo, na Samaki. [Tazama: Al-Anwa’ Fii Mawasim Al-Arab kwa Ibn Qutayba, uk.124, 125, uk. Dar Ash-uun Athaqafiyah Al- Aaamah kwenye Baghdad].
Sita kati ya nyota hizi ni za Kaskazini; tatu kati yake ni za Kipindi cha vuli, na tatu ni za kiangazi, na ya kwanza ni: Mwana-Kondoo, na sita ni za Kusini. Tatu kati yake ni za Vuli, tatu ni Masika, na ya kwanza ni: Mizani. [Angalia: Ma Dalla Alaiyhi Al-Qur’an mima yuadhid Al-Haiyaah Al-Jadidah Al-Qawimah Bil-Burhan kwa Al-Alusi, uk.81, Al-Maktab Al-Islami]. Nyota hizi ni vituo vya jua na mwezi; ziko katika njia ya jua, kwa hivyo jua huvuka astronomia kwa mwaka mmoja, na kila siku huvuka kituo, na hukaa katika kila nyota kwa siku thelathini, na kila nyota ina vituo viwili na theluthi moja ya vituo vya mwezi ambavyo ni ishirini na nane vinavyojulikana katika elimu ya nyota.
Mirihi ina vituo viwili: Mwana-Kondoo na Nge, na Venus ina vituo viwili: Ng’ombe na Mizani, na Mercury ina vituo viwili: Mapacha na Mashuke, na Mwezi kituo chake ni: Kaa, na Jua kituo chake ni: Simba. Jupita ina vituo viwili: Mshale na Samaki, na Zohali ina vituo viwili: Mbuzi na Ndoo. [Tazama: Tazama: Al-Anwa’ Fii Mawasim Al-Arab, uk 125, Maalim Al-Tanziil kwa Al-Baghawi, 2/410, 411, 454 Dar Ihyaa At-Turaath Al-arabi, Al-Siraj Al-Munir kwa Al-Sherbiny 2/196, Al-Amiriyah].
Sababu ya kuviita vituo hivi kundi la nyota - ambalo ni majumba ya juu - ni kwamba sayari hizi ni sawa na vituo vya makazi yake.. Zimechukuliwa kutoka kwenye tabarruj kwa kuonekana kwake; Imesemwa: Mwanamke huwa uchi anapoonekana pasipo na nguo zifaazo. Imetumiaka Sitiari kwa ajili ya kuweka jina hilo. [Tafsir Al-Nasafi 2/547, Dar Al-Kalim At-Tayib, At-Tahriir Wat-Tanwiir 14/28].
Kushughulishwa na elimu ya nyota hizi na hukumu zinazohusiana na sheria ya elimu ya nyota si kwa udadisi katika elimu, achilia mbali kwamba hayo yanawezekana kuharamishwa. Lakini elimu hii imeegemezwa juu yake kufikia idadi ya maslahi ya kidini na ya kidunia. Nyota zimetajwa katika sehemu zaidi ya moja ndani ya Qur’ani Tukufu, ikibainisha kwamba kuzijua na kuzitafakari ni mojawapo ya dalili zinazoelekeza kwa Muumba Mtukufu. Mwenyezi Mungu Mtukufu amesema: “Na hakika tumeweka katika mbingu vituo vya sayari, na tumezipamba kwa wenye kuangalia.” [Al-Hijr: 16]; Ilikuja katika nusu ambayo Imamu Al-Suyuti aliyoandika ya “Tafsir Al-Jalalayin” [uk. 339, uk. Dar Al-Hadith]: “Na hakika tumeweka katika mbingu vituo vya sayari” nazo ni kumi na mbili: Mwana-Kondoo, Ng’ombe, Mapacha, Kaa, Simba, Mashuke, Mizani, Nge, Mshale, Mbuzi, Ndoo, na Samaki, ambazo ni vituo saba zinazotembea. sayari.”
Mwanachuoni Al-Baidhawi amesema katika tafsiri yake [3/208, Dar Ihyaa At-Turaath Al-Arabi]: “Na hakika tumeweka katika mbingu vituo vya sayari” nazo ni nyota kumi na mbili ya sura na tabia tofauti, kwa uthibitisho wa uchunguzi na uzoefu kwa wepesi wa mbingu, “Na tumezipamba kwa wenye kuangalia” Wanaofikiria katika uwezo wa muumba wake na Kumpwekesha Mtengenezaji wake.
Mwenyezi Mungu anasema: “Na wanapo ambiwa: Msujudieni Arrahman! Wao husema: Ni nani Arrahman? Je! Tumsujudie unaye tuamrisha wewe tu? Na huwazidishia chuki. (60) Ametukuka aliye zijaalia nyota mbinguni, na akajaalia humo taa na mwezi unao ng'ara (61)” [AL FURQAAN: 60.61]; Al-Khatib amesimulia katika kitabu cha “An-ujuum” kutoka kwa Ibn Abbas, R.A, kwamba alisema katika tafsiri ya Aya ile: “Hizi ni nyota kumi na mbili, ya kwanza ni: Mwana- Kondoo, kisha Ng’ombe, kisha Mapacha, kisha Kaa, kisha Simba, kisha Mashuke, kisha Mizani, kisha Nge, kisha Mshale, kisha Mbuzi, kisha Ndoo, kisha Samaki” [Al-Durr Al-Manthur kwa Al-Suyuti 6/269, Dar Al-Fikr].
Na mwanachuoni Burhan Ad-Din Al-Baq’i amesema katika “Nadhm Al-Durar fi Al-Ayaat Was-Suar” [13/416-418, Dar Al-Kitab Al-Islami]: “Na wanapo ambiwa” yaani: wale wanaozunguka katika neema zake, na kuwalisha kwa fadhila yake na ukarimu wake. “Msujudieni” yaani kunyenyekea Swala na mambo mengine “kwa Mwingi wa Rehema” ambaye hakuna neema kwako isipokuwa kutoka kwake tu, “Wao husema” kwa kiburi... (Ni nani Mwingi wa Rehema) wakipuuza kujua kwake, achilia mbali kufuru kwa neema zake, wakieleza na chombo kisicho na akili... Kisha wakastaajabishwa na amri yake ya kufanya hivyo, wakamkadhibisha, kwa kusema: “Je! Tumsujudie unaye tuamrisha wewe tu?”, wakamweleza baada ya kupuuza na kukanusha amri yake (Na huwazidishia) Hili ni jambo lililo wazi ambalo linalazimu kujitokeza na kunyamaza katika kushukuru neema na kutumaini maongezeko (Chuki) kwa sababu wana joto la kishetani ambalo linawachochea kwa uchochezi.
Na ilipotajwa hali ya onyo illiloanzwa nalo Surah katika dua yake kwa Mwingi wa Rehema, ambaye lau asingeombwa ila kwa rehema yake, basi ingetosha, vipi kuhusu uzuri na utukufu wote.?! Wakamkanusha, hali iliyolazimu ushahidi wake uunganishwe na uthibitisho wanaoujua juu yake kutokana na athari za rehema yake, hivyo akaeleza kwa kina kilichopungua baada ya kutajwa hali ya onyo, kisha kutoka kwa mfalme akiielezea ukweli alioufanya mwanzoni mwa Surah katika kujibu yale yaliyojumuisha kukanusha kwao; Akasema: “Ni mwenye kuleta baraka”; yaani, aliweka uthabiti usio na kifani, “Yule aliyezijaalia nyota mbinguni” ambazo ni nyota kumi na mbili. Nyota hizi kwa sayari zinazotembea, ni kama vituo vya watu wake, zimeitwa hivyo kwa sababu ya kuonekana kwake, na mambo ya ardhi yamejengwa juu yake. Misimu yake imepangwa, na maisha ya watu wake yamefanywa kwa mazingatio. Na kwa sababu nyota ni kama zilivyojulikana, haziwi isipokuwa kwa nuru, Mwenyezi Mungu alizitaja kwa neno la (As-Siraaj) akisema: “Na akajaalia humo” yaani nyota hizi “jua na mwezi unaong’ara” yaani hakuna shaka kwamba ni wajibu kujua kuwa Allah Yupo, basi vipi mtu mwenye akili timamu anaweza kutilia shaka kuwepo kwake au rehema yake kwa ulimwengu huu mkubwa na kamilifu ambapo amri ya rehema yake inadhihirika?
Mwenyezi Mungu akasema: “Naapa kwa mbingu yenye Buruji” [Al-Buruj: 1]; Sheikh wa wafasiri, Imamu Al-Tabari, alisema katika tafsiri yake [24/332, Mua’sasatu Risalah] baada ya kutaja maoni ya wanachuoni katika tafsiri ya neno la “Buruji” lililotajwa katika Aya ile: “Maoni ambayo ni sahihi zaidi ni kusema: Maana yake: naapa kwa mbingu yenye majumba ya jua na mwezi, na hayo ni nyota za juu, na kutokana na hilo ni kauli ya Mwenyezi Mungu: “Na hata mkiwa katika ngome zilizo na nguvu” [An-Nisaa’: 78]; nazo ni nyota zilizo juu mbinguni, nazo ni nyota kumi na mbili, na mwendo wa mwezi katika kila nyota ni siku mbili na tatu, kisha mwezi hujificha usiku mbili. mwendo wa jua katika kila nyota ni mwezi mmoja”.
Mwanachuoni Sheikh Muhammad Al-Taher Ibn Ashour amesema katika “Al-Tahrir Wa Al-Tanweer” [30/237, 238]: “Katika ufunguzi wa surah yenye sehemu hii, kuna msisimko kwa yatakayokuja baada yake, na kuonesha umuhimu wa jambo lililoapishwa nalo. Hata hivyo, Mwenyezi Mungu anavuta nyoyo za wasikilizaji kwenye mambo ambayo kwayo anaapa; kwa sababu baadhi yao ni miongoni mwa dalili za uweza mkubwa wa Mwenyezi Mungu unaolazimu kumpwekesha Mwenyezi Mungu na kubatilisha kuwa ana mshirika, na baadhi yake ni ukumbusho wa siku ya kiyama iliyoahidiwa, na ishara ya utambuzi wa kutokea kwake, kwani kiapo ni kwa jambo ambalo limethibitishwa kutokea kwake, na baadhi yake huelekeza nafsi za wasikilizaji kujua maana yake.
Usahihi wa kiapo kwa kile kilichoapiwa: kwamba kile kilichoapiwa nacho kilijumuisha somo katika Hadithi ya watu wa Mahandaki, na kwa kuwa Mahandaki yalikuwa mistari iliyofanywa katika ardhi inayowaka moto, basi aliapa kwa vilivyomo mbinguni, kwa kutaja sharti la sifa miongoni mwa sifa zake ambazo Waarabu walizoita: (Nyota), nazo zinafanana na mizunguko inayometa kwa nuru ya nyota zinazong'aa, kama miali ya moto. Kiapo kwa mbingu kinachoelezea nyota hizi, kinajumuisha kiapo cha mambo yote mawili. Ili mawazo ya watu yaelekee yaliyomo katika viumbe hawa na hali hizi kuwa ni dalili ya uwezo mkubwa na upana wa elimu ya Mwenyezi Mungu; Ameiumba kwa wingi huo; Ili watu wanufaike nayo nyakati za miezi na majira.”
Kadhalika, Mwenyezi Mungu Mtukufu amewaneemesha waja wake kwa nyota hizi. ambazo ni njia ya kuweka nyakati, kujua majira, kuainisha pande, na kadhalika; Mwenyezi Mungu akasema: “Yeye ndiye aliye lijaalia jua kuwa na mwangaza, na mwezi ukawa na nuru, na akaupimia vituo ili mjue idadi ya miaka na hisabu. Mwenyezi Mungu hakuviumba hivyo ila kwa Haki. Anazipambanua Ishara kwa watu wanao jua.” [YUNUS: 5]; Imam Al-Baghawi amesema katika “Maalim Al-Tanzil” [2/411]: “Vituo ishirini na nane vya mwezi…, vituo hivi viligawanywa kwa nyota, amabazo ni kumi na mbili: nazo ni Mwana-Kondoo, Ng’ombe, Mapacha, Kaa, Simba, Mashuke, Mizani, Nge, Mshale, Mbuzi, Ndoo, na Samaki. Kila nyota ina vituo viwili na theluthi moja, hivyo mwezi hushuka kituo kimoja kila usiku, na hujificha nyusiku mbili ikiwa mwezi ni siku thelathini. na ikiwa mwezi ni siku ishirini na tisa, basi mwezi hujificha usiku mmoja tu, basi mwisho wa mwezi utakuwa kwa kushuka kwa vituo hivi, na nafasi ya jua katika kila kituo ni siku kumi na tatu na theluthi ya siku moja, basi mwisho wa mwaka utakuwa ni kwa kuisha kwake. Mwenyezi Mungu anasema: “ili mjue idadi ya miaka na hisabu”, maana yake: Amevipimia vituo hivi ili mjue idadi ya miaka: kuingia kwake na kuisha kwake, “Na hisabu” maana yake: hisabu ya miezi, siku na saa. “Mwenyezi Mungu hakuviumba hivyo” akaashiria uumbaji na uthamini, na lau si yeye hakuashiria vitu vilivyotajwa hapo juu, angesema: (vile), “ila kwa Haki”; maana yake: Hakuiumba tupu, bali ili kuonesha uumbaji wake na ushahidi wa uwezo wake.
Imamu Al-Qurtubi amesema katika tafsiri yake [10/9, Dar Al-KutubAl-Masriyah]: “Na Waarabu wanaona elimu ya vituo vya nyota na milango yake kwa ajili ya sayansi, na wanakisia kwayo njia, nyakati, rutuba na ukame..”
Al-Qadi Abu Bakr Ibn Al-Arabi amesema katika “Ahkam Al-Qur’an” [1/585, Dar Al-Kutub Al-Ilmiyah]: “Mwenyezi Mungu aliziumba nyota hizi kama vituo kwa jua na mwezi, na akakisia kwazo, na kuzipangia nyakati, na kuzifanya za Kusini na za Kaskazini, kuwa dalili ya maslahi, ujuzi wa Qibla, na njia ya kupata usiku na mchana, ili kujua nyakati za tahajjud, na hali zingine za kuishi na ibada”.
Labda kile ambacho waganga wa wapiga ramli na wanajimu walikuwa wakitumia kuhusisha usomaji wa nyota na utabiri wa nyota na hali zao ndicho kinachowasababishia baadhi ya watu aina ya woga na chuki wanapozitaja nyota na kuzichunguza na kuzihusisha. hapana shaka kuwa kupiga ramli ni haramu kisheria. Imepokelewa kutoka kwa Al-Bukhariy na Muslim katika Sahihi zao Mbili kutoka kwa Mama wa Waumini Aisha, R.A., kwamba alisema: Watu walimuuliza Mtume wa Mwenyezi Mungu S.A.W. kuhusu wapiga ramli? Mtume wa Mwenyezi Mungu S.A.W. akawaambia: “Hao si chochote.” Wakasema: “Ewe Mtume wa Mwenyezi Mungu, wakati fulani wanazungumza maneno ya kweli, Mtume wa Mwenyezi Mungu S.A.W. Akasema: “Neno hilo ni kutoka kwa jini aliyenyakuliwa na jini, na analisoma katika sikio la mlinzi wake ambaye ni mganga, wanachanganya humo zaidi ya uwongo mara mia moja. Na imepokelewa kutoka kwa Imamu Muslim kutoka kwa Muawiyah Ibn Al-Hakam Al-Sulamiy R.A., amesema: Nikasema: Ewe Mtume wa Mwenyezi Mungu, tulikuwa tukifanya mambo katika zama za kabla ya Uislamu, tulikuwa tukienda kwa wapiga ramli. Akasema: “Msiende kwa wapiga ramli”. Imepokewa kutoka kwa baadhi ya wake wa Mtume S.A.W. kwamba Mtume S.A.W. amesema: “Mwenye kwenda kwa mpiga ramli akamuuliza juu ya jambo fulani, Swala yake haitakubaliwa kwa siku arubaini.”
Lakini ukweli ni kwamba hakuna uwiano kati ya kazi ya uaguzi na elimu ya nyota ambapo ni jambo la kiastronomia linalotokana na ujuzi wake wa mambo kadhaa ya kidini na ya kidunia - kama ilivyoelezwa hapo awali -. Inajulikana kuwa kutazama mambo ya Ulimwengu na matukio ya unajimu, kuyaelezea, na kusimulia sheria zinazohusiana za udhibiti, sababu zinazoonekana na athari zinazohusiana, ni sawa na kusimulia tukio na kuelezea ukweli, na ukweli haujitokezi, kwa hivyo hakuna faida kwa kukana na hakuna thamani ya kukanusha. Kilichoharamishwa ni kuegemea kwenye nyota hizi katika kazi ya uaguzi, au kuamini kwamba nyota hizi zenyewe zinaathiri Ulimwengu bila ya Mwenyezi Mungu.
Kwa kuzingatia maelezo yaliyotangulia: Yale yaliyotajwa na waandishi wa kitabu cha Elimu ya Dini, kilichokusudiwa kwa wanafunzi wa darasa la nne, kwa kutaja majina ya nyota katika habari na shughuli za urutubishaji zinazohusiana na Surat Al-Buruj, ni sahihi na yanaafikiana na yale ambayo yametajwa na Maimamu na wafasiri katika tafsiri ya Aya ya kwanza ya Sura hii, na hakuna dosari ya itikadi ndani yake, hakuna katazo lolote la kisheria. Ama kuhusu swali linalohusiana na kufaa kutajwa habari hii kwa mwanafunzi wa darasa la nne, hili ni suala la kuelekezwa kwa wataalamu wa Mambo ya Taaluma na Mitaala, n.k.
Na Mwenyezi Mungu Mtukufu ni Mjuzi Zaidi Dr. Shawky Abdel Karim Allam Mufti wa Jamhuri ya Misri ya Kiarabu