Je, inajuzu kwa msafiri kuswali ndani ya chombo cha usafiri huku akiacha baadhi ya nguzo kama kisimamo, rukuu, sujudu, na kuelekea qibla?

Kwa jina la Mwenyezi Mungu, sifa njema zote ni za Mwenyezi Mungu, na rehma na amani zimwendee bwana wetu Mtume wa Mwenyezi Mungu, jamaa zake, masahaba wake na wanaomfuata, na baada ya hayo:

Wanazuoni wa Fiqhi wameafikiana kuwa inajuzu kwa msafiri kuswali Swala ya Sunna akiwa juu ya kipando chake popote kinapomwelekeza. Dalili ya hilo ni kauli ya Mwenyezi Mungu: {Na Mashariki na Magharibi ni ya Mwenyezi Mungu. Basi popote mnapoelekea, huko ndiko kunapoelekea uso wa Mwenyezi Mungu} [Al-Baqara: 115]. Ibn Umar (Radhiya Allahu anhuma) alisema: "Aya hii iliteremshwa mahsusi kwa ajili ya Swala ya Sunna."

Wanazuoni wengi wametafsiri ruhusa hii kuwa inajumuisha safari yeyote, kinyume na Imamu Malik ambaye alishurutisha kuwa safari hiyo iwe miongoni mwa zile zinazohalalisha kuswali Swala ya kupunguza (Qasr).

Ama Swala ya faradhi haiwezi kuswaliwa juu ya kipando bila udhuru kwa makubaliano ya Wanazuoni. Ikiwa mwenye kuwajibika anaweza kuswali faradhi akiwa juu ya kipando huku akitimiza nguzo na masharti yake – hata bila udhuru – basi Swala yake ni sahihi kwa mujibu wa Madhehebu ya Imamu Shafii, Hanbali na kwa Malikiyah katika rai yao mashuhuri.

Wanazuoni wa Hanbali wanasema kuwa jambo hilo ni sahihi iwe kipando kinasonga au kimesimama. Lakini Imamu Shafi wameweka sharti kuwa hilo liwe katika kitu kama -kibanda cha safari- kilichosimama, hata kama hakijafungwa; ama ikiwa kipando kinasonga, basi haifai, kwa kuwa mwendo wake unahusiana na msafiri mwenyewe.

Wanazuoni wa Fiqhi wametaja nyudhuru mbalimbali zinazoruhusu kuswali Swala ya Faradhi juu ya kipando. Miongoni mwa waliovitaja ni: kuhofia nafsi au mali dhidi ya adui au mnyama mkali, kuhofia kuachwa na msafara, au kupata madhara kutokana na mvua na matope.

Isipokuwa Madhehebu ya Imamu Shafi wamewajibisha kuirudia Swala hiyo kwa kuwa huu ni udhuru nadra. Katika maana hiyo pia ni kutoweza kushuka kutoka kwenye chombo cha usafiri ili kuswali Swala ya faradhi huku muda wake ukiwa unakaribia kwisha, hivyo mtu atalazimika kuiswali akiwa humo.

Kwa hivyo, msafiri katika vyombo vya usafiri kama gari, ndege au treni anaweza kuwa katika moja ya hali mbili:

Kwanza, Ikiwa inawezekana kuswali ndani ya chombo cha usafiri akiwa amesimama, akielekea Qibla, na akitimiza nguzo na masharti ya Swala, basi Swala yake ni sahihi kwa mujibu wa Wanazuoni wengi, mradi chombo hicho kimesimama.

Kwa mujibu wa Madhehebu ya Hanbali, Swala hiyo inajuzu hata ikiwa chombo cha usafiri kinaendelea kusonga. Hakuna tatizo kufuata kauli yao pale inapohitajika, iwapo haiwezekani kusimamisha chombo cha usafiri.

Pili: Au ikiwa haiwezekani kuswali ipasavyo ndani ya chombo cha usafiri, kama vile kukosa nafasi ya kusimama na kutimiza nguzo za Swala, na msafiri hana njia nyingine isipokuwa kuswali akiwa ameketi kwenye kiti chake, hali ya kuwa akisubiri kushuka muda wa Swala utapita au ataachwa na msafara wake—basi, ikiwa Swala hiyo inaweza kujumuishwa na nyingine kabla au baada yake, ni bora kuikusudia kwa pamoja (aidha kwa kutanguliza au kuchelewesha) na kuiswali pamoja na Swala inayoambatana nayo baada ya kufika, kufuata kauli ya wanazuoni wanaoruhusu hilo.

Lakini ikiwa Swala hiyo haiwezi kujumuishwa na nyingine, au safari yake inachukua muda wa Swala zote mbili, basi hali yake itahesabiwa kuwa ni udhuru wa kuswali ndani ya chombo cha usafiri jinsi alivyo, wala hakuna tatizo lolote. Na inapendekezwa kuirudia Swala hiyo baadaye ili kuepuka hitilafu na Madhehebu ya Imamu Shafi katika suala hilo.

Na Mwenyezi Mungu Mtukufu ni Mjuzi Zaidi.